Šezdeset godina od osnivanja Zavoda za zaštitu spomenika kulture grada Beograda

Naime, Narodni odbor grada Beograda osnovao je Zavod 27. maja 1960. godine, sa idejom da se stara o kulturnom nasleđu glavnog grada, da proučava, dokumentuje i štiti nepokretna kulturna dobra.

Brojni stručnjaci – arhitekte, arheolozi, istoričari umetnosti, etnolozi, istoričari, arhitektonski i građevinski tehničari vredno su, kroz konzervatorsko-restauratorske projekte, arheološka istraživanja, studije, elaborate, časopise, knjige i izložbe, ukazivali i ukazuju na bogatstvo materijalnog i nematerijalnog nasleđa nastalog na tlu naše prestonice.

Rad Zavoda najbolje se prepoznaje kroz 434 utvrđena kulturna dobra na teritoriji grada Beograda, među kojima su spomenici kulture, arheološka nalazišta i znamenita mesta i 12 prostorno kulturno istorijskih celina koje su svedoci istorije i trajanja našeg grada.

Bogato i brojno spomeničko nasleđe prezentovano je i popularizovano kroz niz izložbi, monografija, studija, kataloga i naučni časopis „Nasleđe“ koji je prethodne godine ugledao svoj dvadeseti broj.

Učestvujući u oblikovanju grada, stručnjaci Zavoda su vršili nadzor nad izvođenjem radova na fasadama i uličnim zastorima na Kosančićevom vencu, Skadarliji, Trgu Republike, užem jezgru Beograda i Zemuna.

Kroz sve ove godine trajanja urađeni su brojni konzervatorski projekti i izvedeni radovi na nebrojeno mnogo kulturnih dobara.

Samo u poslednjih nekoliko godina izvedene su rekonstrukcija i restauracija Spomenika zahvalnosti Francuskoj, Malog i Velikog stepeništa u parku Kalemegdan, Česmi Mehmed paše Sokolovića i Damad Ali pašinog turbeta na Beogradskoj tvrđavi, Zemunskoj tvrđavi, fasadi Zgrade glavne železničke stanice.

U toku su radovi na restauraciji osmatračkih paviljona Astronomske opservatorije na Zvezdari, a nadamo se i skoroj restauraciji Umetničkog paviljona „Cvijeta Zuzorić“ i Groblja oslobodilaca Beograda.

Tokom svih prethodnih godina i decenija Zavod je budno pratio izvođenje radova na Narodnom muzeju, Muzeju savremene umetnosti, Domu narodne skupštine, Narodnom pozorištu i drugim kulturnim dobrima.

U godini u kojoj obeležavamo šezdeset godina od osnivanja završena je sanacija i restauracija spomenika Pobednik, simbola našeg grada.

Povodom svog jubileja Zavod za zaštitu spomenika kulture grada Beograda je planirao prezentaciju svih segmenata rada službe zaštite nepokretnog kulturnog nasleđa, filmom, monografijom, izložbom i svečanom akademijom, kako bi stručnoj i široj javnosti predstavio šest decenija delatnosti.

Okolnosti na koje nismo imali uticaj, dovele su do toga da predviđeno obeležavanje značajnog datuma za našu kuću pomerimo za jesen.

Ovaj rođendan proslavićemo okončanjem velikog i značajnog projekta na našoj internet stranici predstavljanjem jedinstvene, sintezne mape nepokretnih kulturnih dobara i spomenika u javnom prostoru, kao krunu trogodišnjeg rada na predstavljanju kulturnog nasleđa svake pojedinačne opštine Beograda.

Projekat je pokrenut 2018. godine u cilju prezentacije spomeničke baštine, upoznavanja lokalne zajednice sa istorijom i kulturom svog neposrednog okruženja, isticanja značajnih kulturno-istorijskih tačaka, ukazivanja na moguće itinerere u oblasti kulturnog turizma, kao i upotreba mapa u turističke svrhe.

Uzimajući u obzir teritorijalnu rasprostranjenost i brojnost nepokretnih kulturnih dobara Beograda, potom njihovu jedinstvenost, posebnost i turistički potencijal, od 2018. do danas predstavili smo nasleđe svih sedamnaest opština.

Na geografsko-topografskim kartama mapirana je spomenička baština sa svojom lokacijom, vizuelnim prikazom i sažetim opisom.

Osim izrade mapa u štampanom obliku u saradnji sa 17 beogradskih opština, predviđena je i njihova interaktivna veb prezentacija na internet stranici naše kuće.