Univerzitetski park: Tursko groblje i „pazarište“

Tokom austrijske okupacije grada ovaj prostor je bio namenjen vojnim vežbama, sve dok vlast u Beogradu nisu preuzeli Turci. Nakon povlačenja Austrijanaca 1739. godine, turska vlast je porušila sve što su oni sagradili i na tom mestu podigla groblje. U okolini groblja nalazile su kuće značajnih Turaka, nekoliko džamija, turbeta i hanova.

U trećoj deceniji 19. veka deo groblja je postao zapušten, na kojem su srpske vlasti 1824. odlučile da otvore pijacu, takozvano „pazarište“. Nešto kasnije, ovo pazarište će postati poznato pod imenom Velika pijaca koja je opstala sa radom sve do dvadesetih godina prošlog veka. Već tokom prvih decenija postojanja pijaca postaje nedovoljna za potrebe varoši, pa biva izmeštena na Terazije, kod česme. Godine 1871. na osnovu jedinstvenog referenduma građana je vraćena na prvobitni prostor.

Preostali deo turskog groblja se vremenom pretvorio u poljanu, tako da je prvi srpski urbanista Emilijan Josimović došao na ideju da se taj prostor uredi u park. Predlog da se na tom mestu formira zelena površina izneo je 1867. Međutim, odbornici Beogradske opštine su tek 1886. odlučili da se taj deo ozeleni i uređenje je bilo okončano 1889. Osam godina nakon uređenja, u parku je postavljen i spomenik Josifu Pančiću, pa je ovo mesto bilo poznato među narodom i kao Pančićev park.

Istorija Velike pijace završena je 1927. kada je zbog požara gradska vlast rešila da je preseli u Gospodar Jovanovu ulicu, dajući joj i nov naziv – Jovanova pijaca. Neposredno nakon zatvaranja pijace, na tom mestu je izgrađen Univerzitetski park u čiji je sastav ušao i park iz 1889. Projektant parka bio je arhitekta i urbanista Đorđe Kovalevski. Novonastali park je zauzimao prostor površine od 14 hektara, na kom je zasađeno više od 90 primeraka dvadesetak vrsta listopadnog i četinarskog drveća, kao i neznatna količina šiblja. Godine 1929. podignuta je i ograda oko parka, po projektu arhitekte Milutina Borisavljevića, u obliku ćiriličnog slova P sa dve kapije od kovanog gvožđa, a 1930. je postavljen i spomenik Dositeju Obradoviću koji je premešten sa Kalemegdana.

Otkrivene terme u parku 1968. predstavljaju dokaz da je prostor Univerzitetskog parka ulazio u sastav rimskog civilnog naselja. Ovi ostaci rimskog kupatila su ubrzo ponovo zatrpani zemljom zbog nemogućnosti njihovog održavanja. Park od 1994. ukrašava i spomenik Jovanu Cvijiću koji je izradio vajar Oto Logo, a jedno stablo sofore ima status pojedinačno zaštićenog prirodnog dobra.