Zgrada vojne kuhinje: Topolivnica srpskih ustanika

Ovo zdanje je, kako se smatra, nastalo u drugoj polovini 18. veka i sagrađeno je od kamena i opeke. U to vreme grad se nalazio pod turskom vlašću, a u kratkom periodu vlast je bila i rukama Austrijanaca.

Srpska ustanička vojska je 1807. godine, nakon što je beogradski vezir Sulejman-paša predao Donji grad, ušla u Beogradsku tvrđavu. Od te godine ova zgrada je služila srpskoj vojsci kao topolivnica. Na ovom mestu Karađorđevi ustanici vršili su prepravke oštećenih, kao i zaplenjenih turskih topova, ali su i izgrađivali nove. Jedan od topolivaca koji se istakao u tom periodu bio je Milosav Petrović. On je sazidao peć za topljenje gvožđa, iskopao jamu za livljenje topova, a njegovih ruku delo su i alatnica i kovačnica za gradnju točkova.

Topolivnica se, međutim, nije dugo zadržala na ovom mestu, jer se nakon ponovnog dolaska Turaka 1813. zgrada pretvara u vojnu kuhinju. Turka vojska je tom prilikom dozidala dimnjake sa istočne strane objekta. Kada se 1867. dogodila predaja gradova knezu Mihailu, Turci su se povukli iz Beograda i u ovu zgradu se uselila srpska vojska. Namena objekta ni tada nije bila promenjena, dok su široki dimnjaci zamenjeni užim. Kuhinja za vojne potrebe zadržala se u ovoj zgradi sve do početka 20. veka.

Za vreme Prvog i Drugog svetskog rata ova zgrada bila je jedna od retkih iz ovog dela grada koja je ostala pošteđena. Međutim, 1941. odlučeno je da se zgrada sruši, a njeno rušenje kao „stranog objekta u parku“ započeto je ubrzo nakon toga. Rušenje je u međuvremenu prekinuto, jer su potvrđeni njena kulturno-istorijska vrednost i značaj.

Odeljenje za zaštitu i naučno proučavanje spomenika kulture pri Umetničkom muzeju donelo je Odluku  1946. godine, kojim je Beogradska tvrđava proglašena kulturnim dobrom od izuzetnog značaja i time ujedno stavljena pod zaštitu. Zdanje koje je građanima poznato kao topolivnica ili kao zgrada nekadašnje vojne kuhinje predstavlja sastavni deo ovog zaštićenog spomenika kulture.

 Danas se u ovoj zgradi nalazi Centar za istraživanje Beogradske tvrđave u sklopu Arheološkog instituta SANU.