Foto: Opština AlibunarU deset nerazvijenih pretežno multietničkih opština: Alibunar, Bujanovac, Vlasotince, Dimitrovgrad, Žagubica, Negotin, Nova Varoš, Plandište, Prokuplje i Tutin država je u periodu 2016-2018. uložila blizu šest miijardi dinara podsticajnih sredstava, ali to nije pomoglo da se one pomaknu iz siromaštva, niti da se zaustavi iseljavanje stanovništva.
To je pokazalo jednogodišnje istraživanje novosadskog Centra za regionalizam u okviru projekta „Ekonomski podsticaj nerazvijenim opštinama i položaj nacionalnih manjina“ koji je realizovan uz podršku Fondacije za otvoreno društvo.
U pomenutim opštinama živi preko 240.000 hiljada stanovnika, od čega su oko 63.000 pripadnici manjinskih zajednica. Dugotrajna politička nestabilnost uticala je i na pad BDP i spor ekonomski oporavak, pojačala je migraciju manjinskog življa prema matičnim drzavama, pogotovu ako su one članice Evropske unije, navodi se u istraživanju.
Osnovni cilj projekta bio je da se utvrdi u kojoj meri Srbija ispunjava obaveze iz Akcionog plana za ostvarivanje prava nacionalnih manjina (poglavlje X AP 23 ) posebno kroz ulaganja u nerazvijena područja i u kojoj meri se to odrazilo na poboljšanje ekonomskog položaja nacionalnih manjina, objašnjava direktor Centra za regionalizam Aleksandar Popov.
Uprkos podsticajnih ulaganja, istraživanje je pokazalo da ove opštine nisu promenile stepen razvijenosti i njihov bruto društveni proizvod se već tri decenije kreće u rasponu od 50-80 procenata u odnosu na prosek Srbije.
Analizom ulaganja sredstava podsticaja razvoja koje daje Republika Srbija, uočeno je da se, u istraživanim opštinama najviše ulagalo u poljoprivredu, ali to nije doprinelo razvoju jer u tim područjima ima malo prerađivačkih kapaciteta.
Istraživane opštine su smeštene u delove Srbije sa očuvanom prirodom, pa se smatra da bi trebalo da se više ulaže u revitalizaciju devastiranih turističkih kapaciteta i izgradnju novih pošto smatraju da je turizam budućnost razvoja tih krajeva.
Popov kaže da će državnim organima biti upućene preporuke kako bi se opštinama sa manjinskim zajednicama pomoglo da napreduju. Tako se navodi da je potrebno kreirati mere koje će podsticati ulaganja u privatni i javni sektor radi povećanja zaposlenosti. Neophodno je da se češće analiziraju učinci ulaganja sredstava u razvoj nerazvijenih područja, definišu strateška opredeljenja o pravcima razvoja multietničkih nerazivjenih opština i područja i uskladu sa tim usmeravati podsticajna sredstva iz budžeta i međunarodnu razvojnu pomoć. Posebno se ukazuje da je potrebno doneti mere o ublažavanju migracionih i emigracionih procesa u multietničkim sredinama, jer, istraživanje je pokazalo da trećina stanovništva iz deset opština obuhvaćenim ovim projektom živi u inostranstvu.
Srbija je sa Hrvatskom, Mađarskom, Rumunijom i Severnom Makedonijom zaključila bilateralne sporazume o zaštiti prava nacionalnih manjina kojim su se te države obavezale da ulažu u ekonomski razvoj područja u kojima žive pripadnici nacionalnih manjina, podsetio je Popov. On smatra da će nalazi istraživanja i preporuke pomoći državi da utvrdi realno stanje i ispuni svoje obaveze.
U Preševo, Medveđu i Bujanovac uloženo 60 miliona evra
Prema podacima Koordinacionog centra za opštine Preševo, Bujanovac i Medveđa u kojima pretežno živi albanska nacionalna manjina, u proteklih deset godina uloženo je oko 60 miliona evra. Najviše je uloženo u infrastrukturu – 6,4 milijarde dinara, subvencije – 277 milion dinara i socijalna davanja – 316 miliona dinara.
Kada je reč o ekonomskim podsticajima, navodi se da je od 2012. godine iz republičkog budžeta odobreno 277 miliona dinara bespovratnih sredstava za 106 privrednika u čijim projektima je novozaposleno 250 radnika.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici, ali i na X nalogu. Pretplatite se na PDF izdanje lista Danas.
