Crkva proglasila tri nova sveca i upozorila na belu kugu

Na početku prve saborske sednice Patrijarh se obratio prisutnim arhijerejima uvodnom besedom u kojoj je ukazao na suštinska pitanja života i misije Srpske pravoslavne crkve u savremenom svetu, prepunom kako velikih duhovnih izazova i iskušenja tako i velikih mogućnosti za rad na duhovnoj obnovi naroda.

Najvažnija saborska odluka jeste odluka o ustanovljavanju novih praznika u kalendaru Srpske pravoslavne crkve, što znači i u kalendaru Pravoslavne crkve uopšte. Sabor je, naime, jednoglasno odlučio da kanonizuje, odnosno pribroji saboru svetih, tri ličnosti, zbog nepokolebive vernosti veri Hristovoj ubijene od Arnauta za vreme osmanlijske vlasti, na izmaku 19. veka i u osvit 20. veka, na Kosovu i Metohiji, i to:

• Grigorija Pećkog, sabrata Pećke Patrijaršije, kao sveštenomučenika, čiji će se spomen liturgijski proslavljati 22. januara/7. februara;

• Vasilija, pekara pećkog, kao mučenika, čiji će se praznik slaviti 29. aprila/12. maja,

• Bosiljku Rajičić iz sela Pasjana kod Gnjilana kao mučenicu, čiji podvig će se praznovati 13/26. oktobra,

• i ostale sa njima postradale.

Činom svečanog liturgijskog proslavljenja i javnog proglašavanja ovih svetih mučenika iz našega roda Sabor je i krunisao svoj rad, u Hramu Svetog Save na Vračaru, na dan spaljivanja njegovih svetih moštiju, 10. maja. Za vreme zasedanja Sabora u Pećkoj Patrijaršiji saborski oci su posetili manastire Visoke Dečane i Svete Vrače u Zočištu kod Orahovca i srpsko selo Veliku Hoču u istom kraju.

Po saslušanju izveštaja o toku pripremâ za proslavu 800-godišnjice samostalnosti (autokefalije) Srpske pravoslavne crkve, koja će označiti 2019. i 2020. godinu, Sabor je odlučio da u toku ove godine molitveno i dostojanstveno obeleži i hiljadugodišnjicu osnivanja Ohridske arhiepiskopije. Sabor takođe sa radošću pozdravlja najavu donošenja, u bližoj budućnosti, Časnog Pojasa Presvete Bogorodice, koji se čuva u manastiru Vatopedu na Svetoj Gori, i čudotvornih moštiju svetog Luke, lekara, arhiepiskopa simferopoljskog (Krim) i ispovednika vere u sovjetskoj Rusiji, kako bi se naš verni narod mogao pokloniti tim velikim svetinjama. Sabor takođe pozdravlja pravosnažnu odluku Velikog saveta Evropskog suda za ljudska prava u Strazburu kojom se konstatuje da su vlasti Bivše Jugoslovenske Republike Makedonije prekršile međunarodnu konvenciju o ljudskim pravima i slobodi vere i savesti odbijajući da registruju kanonsku Ohridsku Arhiepiskopiju.

Sabor se upoznao sa sadržajem izveštajâ o radovima na oslikavanju i ukrašavanju Spomen-hrama Svetog Save na Vračaru, o crkvenoj prosveti, o radu Svetog Sinoda, Patrijaršijskog upravnog odbora, Fondacije za Kosovo i Metohiju, Dobrotovorne fondacije Srpske pravoslavne crkve „Čovekoljublje”, Pokloničke agencije „Dobročinstvo”, Informativne službe Srpske pravoslavne crkve, saborskog Odbora za Jasenovac i Verske službe u Vojsci Srbije i u Oružanim snagama Bosne i Hercegovine, kao i sa sadržajem izveštajâ eparhijskih arhijereja o njihovom arhipastirskom radu. Na osnovu svih tih izveštaja donete su odgovarajuće odluke.

Opšta je konstatacija Sabora da je sve više problema po eparhijama: drastično se smanjuje broj stanovnikâ u seoskim sredinama, pa tako i broj vernikâ; bela kuga hara svugde tako da nam preti demografska katastrofa; albanski ekstremisti i dalje, sve provokativnije, deluju ne samo na Kosovu i Metohiji nego i u Eparhiji vranjskoj (Preševo); rumunski propagandisti intenziviraju svoje delovanje protiv kanonskog poretka Crkve u eparhijama timočkoj i braničevskoj, a to čine u okviru etnofiletističkog i političkog projekta rumunizacije vlaškog i vlahojezičnog dela stanovništva Istočne Srbije; na sličan način postupaju i izvesni bugarski krugovi u Eparhiji vranjskoj (Bosiljgrad). Osobito je alarmantno stanje u Crnoj Gori, gde državni aparat vodi diskriminatorsku kampanju protiv zakonite Mitropolije crnogorsko-primorske i Eparhije budimljansko-nikšićke,  favorizuje beznačajnu („crnogorsku”!) sekticu Miraša Dedeića, pri čemu istovremeno vrši stalni pritisak na srpski narod pokušavajući da mu nametne crnogorstvo kao nacionalni identitet.

Sabor sa zadovoljstvom ističe da su odnosi Srpske pravoslavne crkve sa sestrinskim Pravoslavnim crkvama besprekorni, u duhu jedinstva i ljubavi, uz žalosni izuzetak ponašanja Rumunske pravoslavne crkve, sa kojom smo sve do nedavne prošlosti bili jedno po Bogu, i besmislene inicijative Bugarske Patrijaršije da se nezvano i nekanonski umeša u pitanje rešavanja statusa raskolničke „Makedonske pravoslavne crkve”. U ovom kontestu, Sabor izražava svoju punu solidarnost, u sastradalnoj bratskoj ljubavi, sa mučeničkom sestrinskom Crkvom u Ukrajini, izloženom najgrubljem gonjenju od strane sadašnjeg režima u Kijevu.

Sabor je razmotrio prispele predloge, primedbe i dopune na nacrt novog Ustava Srpske Pravoslavne Crkve i odlučio da sve arhijereje umoli da Svetom sinodu dostave svoja zapažanja o tom nacrtu najkasnije do 1. novembra tekuće godine kako bi ih saborska Komisija za Ustav razmotrila i kako bi Sabor iduće godine mogao da se izjasni na tu temu.

Konstatovano je takođe da su odnosi sa Rimokatoličkom crkvom, Crkvama reformacije i ekumenskim organizacijama korektni i konstruktivni, što, nažalost, ne važi za odnose sa Hrvatskom biskupskom konferencijom, u kojoj, pored dobronamernih biskupa koji deluju u duhu Drugog vatikanskog sabora, postoji, nažalost, i dobar broj biskupâ neprikrivene proustaške orijentacije i ustašoidne retorike. Sabor se nada da će oni prvi izvršiti veći uticaj na hrvatske rimokatoličke vernike nego ovi drugi.

Sabor je posebnu pažnju posvetio svetinji braka i porodice i potvrdio svoju prošlogodišnju odluku o osnivanju posebnog odbora pri Svetom sinodu koji će se baviti tom problematikom, kao i odbora za bioetiku i ekologiju.

Svog uglednog člana, Episkopa banjalučkog Jefrema, Sabor je odlikovao ordenom Svetog kralja Milutina.

Za odnose Crkve sa Vojskom Srbije, naročito po pitanju verske službe u vojsci, umesto Episkopa šumadijskog Jovana izabran je Episkop timočki Ilarion.

Sabor je popunio upražnjene eparhije. Za Episkopa frankfurtskog i sve Nemačke izabran je dosadašnji Episkop zahumsko-hercegovački Grigorije; za Episkopa zahumsko-hercegovačkog jeromonah Dimitrije (Rađenović), nastojatelj manastira Duži; za Episkopa osečkopoljskog i baranjskog iguman Heruvim (Đermanović), nastojatelj manastira Daljska Vodica; za Episkopa buenosajreskog i južnocentralnoameričkog episkop Kirilo (Bojović), dosadašnji vikarni episkop dioklijski; za vikara NJegove Svetosti Patrijarha arhimandrit Stefan (Šarić), nastojatelj Hrama Svetog Save na Vračaru, sa titulom episkop remezijanski; za vikara Mitropolita crnogorsko-primorskog arhimandrit Metodije (Ostojić), iguman Manastira cetinjskog, sa titulom episkop dioklijski, i za vikara Episkopa bačkog arhimandrit Isihije (Rogić), namesnik manastira Kovilja, sa titulom episkop mohački.

U Svetom Sinodu je prestao mandat episkopima zvorničko-tuzlanskom Fotiju i žičkom Justinu, koji ostaju članovi zamenici, a za nove članove izabrani su, na predlog Patrijarha srpskog g. Irineja, episkopi šumadijski Jovan i bački Irinej.