Dan sećanja na deportaciju Jevreja

Polaganju venaca kod spomen-ploče prethodio je nastup Hora Jevrejske opštine Novi Sad „Hašira“, kao i gudačkog kvarteta „Panon“ u Sinagogi, kao i obraćanja vrhovnog rabina Srbije Isaka Asiela, predsednika Jevrejske opštine Novi Sad Mirka Adama, gradonačelnika Novog Sada Miloša Vučevića i direktora Istorijskog arhiva grada Petra Đurđeva. Time je obeležena 75. godišnjica deportacije novosadskih i bačkih Jevreja u zloglasne logore, a najviše u Aušvic.

– Ovo je jedan od najtužnijih dana u istoriji Novog Sada, dan sećanja na deportaciju novosadskih Jevreja 1944. godine. Možda se ti tužni aprilski dani nekome čine kao daleka prošlost, ali u istoriji čovečanstva, period od pre sedam i po decenija jedna je čestica, gotovo ništa. Rane koje su fašisti ostavili u našem gradu vreme možda može malo da ublaži, ali ne može da učini da one zacele. Ovo je dan koji nas opominje da ljudsko zlo nikada više ne sme da piše crne stranice u istoriji Novog Sada. Danas se sećamo i činimo sve da sprečimo da se takvo zlo ikada više ponovi. To je naša ljudska, moralna i civilizacijska obaveza. Treba da budemo jedni drugima podrška, a ne smetnja, da delimo sreću, ali i tuge poput ove, da radimo za budućnost u kojoj jedino po čemu bi i mogli da se delimo jeste to kakvi smo ljudi, rekao je gradonačelnik Miloš Vučević.

Tokom Drugog svetskog rata populacija novosadskih Jevreja koja je brojala nekoliko hiljada skoro je nestala. Sem što su fašisti u januarskoj raciji 1942. godine ubili preko 800 Jevreja, tokom celog rata oni su deportovani i ubijani, a u proleće 1944. godine preostali su prebačeni u koncentracione logore. Na kraju Drugog svetskog rata u Novom Sadu je bilo samo 20 Jevreja, a u narednim mesecima vratilo se još nekoliko stotina njih koji su rat proveli u partizanima, izbeglištvu ili u logorima širom Evrope. Nakon rata, veliki broj preživelih se potom iselio u Izrael.