Đerdap Foto: JBKGeopark je jedinstvena teritorija, koja ima jasno definisane granice i izraženo geološko, prirodno i kulturno nasleđe.
U svetu, nakon poslednjeg zasedanja izvršnog saveta Uneska početkom jula, na listi Svetske mreže (UNESCO Global Geoparks) nalazi se 161 geopark iz 44 države i kao prvi u Srbiji, Geopark Đerdap.
Prvi srpski geopark rezultat je višegodišnjeg rada i angažovanja državnih organa i stručnjaka i uspostavljen je na osnovu Sporazuma o saradnji između Ministarstva zaštite životne sredine, Zavoda za zaštitu prirode Srbije, JP „Nacionalni park Đerdap“ i opština Golubac, Majdanpek, Kladovo i Negotin, kojim je predviđeno da JP „NP Đerdap“ bude nosilac aktivnosti Geoparka.
– Nezagađeno prirodno okruženje, raznovrsnost prirodnih resursa, posebno geoloških, atraktivni pejzaži, bogatstvo predstavnika flore i faune, brojne kulturno-istorijske znamenitosti i iznad svega gostoprimstvo i ljubaznost lokalnih stanovnika glavne su odlike područja Đerdapa. Iako poznato kao izuzetno atraktivna turistička destinacija – za područje upravo proglašenog geoparka, turizam i dalje predstavlja veliki izazov i razvojnu šansu. Neosporno je da su priroda i prirodne vrednosti ono što privlači većinu turista, i u tom pravcu treba i u budućnosti usmeravati sve raspoložive ljudske i tehničko-tehnološke resurse i aktivnosti – objašnjava dr Aleksandra Maran Stevanović, koja je bila deo radnog tima za uspostavljanje Geoparka Đerdap. U JP „Nacionalni park Đerdap“ ne kriju zadovoljstvo što je jedan veliki posao uspešno priveden kraju.
-Vredno smo radili četiri, pet godina i rezultati su došli, a sa njima i velike obaveze jer se svake četiri godine proverava status geoparka i da li ispunjavaju uslovi da se status zadrži – kaže za Danas direktor JP „Nacionalni park Đerdap“ Lazar Mitrović, naglašavajući da će ubuduće turizmu posvetiti mnogo veća pažnja pošto se očekuje da će Geopark Đerdap motivisati brojne turiste da dođu u područje Đerdapa što će doneti boljitak loklanoj zajednici.
– Nama predstoje sastanci sa registrovanim gazdinstvima gde ćemo detaljno objasniti sve prednosti Geoparka, uslove za korišćenje znaka Uneska i znaka Geoparka, potpisati ugovore o poslovno-tehničkoj saradnji. Biće to prilika da se lokalni proizvodi promovišu i predstave, a biće prepoznatljivi u svetu zbog turista koji će dolaziti u Đerdap – zaključuje Mitrović.
Poboljšanje kvaliteta života lokalnog stanovništva jedan je od postulata na kojima se bazira ideja o geoparkovima, smatra dr Aleksandra Maran Stevanović, pojašnjavajući da je uspešan razvoj turizma u smislu ekonomskog napretka na lokalnom nivou izuzetno važan jer obezbeđuje mogućnost za rad i zapošljavanje, prihod lokalnom stanovništvu i opštinama kao i sveukupni ekonomski razvoj regiona.
– Srž svakog geoparka je povezivanje, odnosno kreiranje lanca pojedinacnih usluga i proizvoda kako bi se prezentovalo nasleđe geoparka široj javnosti. Nosilac aktivnosti u geoparku ima zadatak da promoviše i na taj način podstakne plasiranje domaćih proizvoda i usluga. Status geoparka ne menja područja i ne uniformiše ih, vec u prvi plan ističe ono sto je autentično. Osim na lokalnom, vrlo je važno i povezivanje geoparkova kroz regionalne i Svetsku mrezu geoparkova, kako bi se razmenilo znanje, iskustvo, primeri dobre prakse, realizovali razliciti projekti – rekla je za Danas turizmolog u JP „NP Đerdap“ Sanja Đokić koja je imala priliku da kroz obuku u Geoparku Psiloritis na Kritu upozna način funkcionisanja Uneskovih geoparkova.
Prednosti proglašenja Geoparka Đerdap prepoznaju i u Turističkoj organizaciji opštine Kladovo, čiji direktor David Đurđević naglašava da su pogodnosti koje donosi status geoparka pre svega stvaranje uslova za napredovanje i razvoj lokalne sredine i domaćeg stanovništva.
-Nastojimo da na teritoriji opštine Kladovo koju zahvata Geopark Đerdap podstičemo proizvodnju i prodaju ekološki čiste hrane, pripremljene na lokalni način, na primer, med i pčelarske proizvode, sir, domaće pekarske proizvode. Podsticaj ima i osmišljavanje, izrada i prodaju suvenira, po uzoru na proizvode domaće radinosti, a u cilju promovisanja svih vrednosti lokalne sredine i ekonomske dobrobiti za lokalno stanovništvo organizujemo manifestacije i druge događaje. Naravno, pored ekonomske dobrobiti koja će se odraziti na lokalno stanovnistvo, treba staviti akcenat i na zaštitu i unapređenje životne sredine, prirodnih vrednosti i resursa; zaštitu kulturnog i istorijskog nasleđa, na koje sada treba da se osvrnemo mnogo više nego ranije – ističe David Đurđević.
Prema rečima dr Iskre Maksimović, direktorke Turističkog prostora „Tvrđava Golubački grad proglašenje Geoparka Đerdap je veliko ohrabrenje i podrška daljem razvoju ovog turističkog prostora, a posebno u promociji, očuvanju i prezentaciji same Tvrđave Golubac kao spomenika kulture od izuzetnog značaja.
-Ciljevi osnivanja i sadašnjeg funkcionisanja Turističkog prostora „Tvrđava Golubački grad“ su sasvim usklađeni sa funkcijom i ciljevima koje treba da ispuni jedan geopark. Uvažavajući dosadašnju izuzetno dobru saradnju Kompleksa „Tvrđava Golubački grad i „Nacionalnog parka Đerdap“ verujem da će ta saradnja sa Geoparkom Đerdap dobiti i neke nove i sistemske dimenzije i da ćemo svi zajedno doprineti kvalitetenom funkcionisanju Geoparka Đerdap – zaključuje dr Iskra Maksimović.
Golubačka tvrđava je tek jedna od brojnih kulturnih, prirodnih i geoloških atrakcija na 1330 kvadratnih kilometara Geoparka Đerdap. Spisku treba dodati Manastir Tumane, Lepenski Vir, Trajanovu tablu, Dianu Karataš, Tvrđavu Fetislam, ostatke Trajanovog mosta i Pontes, koji su tek deo značajnog kulturnog bogatstva koje odlikuje Geopark Đerdap. Najupečatljiviji prirodni fenomen je Đerdapska klisura, najduža klisura u Evropi koja je po rečima geologa „knjiga geološke evolucije Zemljine kore na Dunavu od proterozoika do poslednjeg ledenog doba“. Atraktivnoszi ne nedostaje kamenim mostovima – Prerastima u kanjonu Vratne i Prerasti Šuplja stena, Kanjonu Boljetinske reke, vodopadu Blederija, Rajkovoj pećini, bigrenim akumulacijama kod Manastira Tumane i Beli izvorac.
Sve vrednosti koje je prepoznao i Unesko daju području Đerdapa priliku da postane jedinstvena prirodna laboratorija – muzej na otvorenom u kojem se geološka, ekološka i civilizacijska istorija ovog dela i jugoistočne Evrope prezentuje i tumači posetiocima na uzbudljiv i privlačan način, smatra dr Aleksandra Maran Stevanović, naglašavajući da Geopark Đerdap posetiocima nudi širok spektar mogućnosti – da vide, prošetaju, dodirnu, opaze i uživaju u jednom od geološki, istorijski i kulturno najraznovrsnijih regiona u Srbiji.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici, ali i na X nalogu. Pretplatite se na PDF izdanje lista Danas.
