Dodatak za strah

Naime, ako prošetate Ustaničkom ulicom, sa jedne strane videćete zgradu u kojoj su sada smeštena parnična odeljenja Prvog, Drugog i Trećeg osnovnog suda, koja su u prvih devet meseci 2013. godine ukupno imala 64.000 predmeta u radu. Sa druge strane ulice videćete zgradu u kojoj su smeštena posebna odeljenja za borbu protiv organizovanog kriminala i ratnih zločina. Razlika je uočljiva kao da gledate prosjaka i princezu. U tim sudovima „prosjacima“ rešava se o pravima koja su građanima veoma važna, kao što su: pravo na rad, stanovanje, na to sa kojim roditeljem će dete ostati nakon razvoda, o zabrani nasilja u porodici itd.

Imajući u vidu rasprostranjenost korupcije i organizovanog kriminala, kao i ratna zlodela, osnovana su posebna odeljenja pri Višem sudu, odnosno Višem javnom tužilaštvu u Beogradu, u javnosti poznata kao specijalna tužilaštva i sudovi. Zaposleni u ovim posebnim odeljenjima, iako rade iste poslove kao i zaposleni u ostalim pravosudnim organima, kao i specijalni tužioci i sudije, i oni imaju specijalan status. Svi zaposleni u specijalnim tužilaštvima i sudovima – sudsko-tužilački pomoćnici, upisničari, zapisničari, stražari i vozači, kao i specijalni tužioci i sudije, primaju i specijalnu platu, to jest primaju duplu platu od one koju primaju /za/ostali zaposleni u pravosuđu. Pored duple plate kao dodatka za strah, specijalni tužioci i specijalne sudije imaju i beneficirani radni staž.

Za postupanje po predmetima iz organizovanog kriminala nadležan je Viši sud u Beogradu kao prvostepeni, a kao drugostepeni za postupanje po žalbama nadležan je Apelacioni sud u Beogradu. I u Apelacionom sudu u Beogradu svako od zaposlenih ko samo „pipne“ predmet iz organizovanog kriminala ili ratnih zločina, prima duplu platu. Zbog posebnosti predmeta sudijski ili tužilački pomoćnik u tim odeljenjima prima veću platu od sudije osnovnog i višeg suda, odnosno tužioca osnovnog i višeg javnog tužilaštva.

Plate sudija i tužilaca razvrstane su u šest platnih grupa. Osnovica za obračun određuje se budžetom i trenutno iznosi oko 33.000 dinara. Sudija višeg suda ima koeficijent 3,5 koji se množi sa prethodno označenom osnovicom i prima platu od 115.000 dinara. Ako je raspoređen u Specijalni sud primaće platu od 230.000 dinara. Specijalni sudovi za organizovani kriminal i ratne zločine u prošloj godini imali su ukupno u radu 260 predmeta?! Ostatak pravosuđa imao je u radu preko šest miliona predmeta?!

Iako Ustav Srbije zabranjuje diskriminaciju, zaposleni u ostatku pravosuđa, bez obzira na to što obavljaju iste poslove u većem obimu i u nepodnošljivim uslovima, nisu u ravnopravnom položaju. Postavlja se pitanje da li su specijalna tužilaštva i sudovi sa ovako posebnim uslovima garancija za „velike i vidljive“ rezultate. Da li je dupla plata „dodatak za strah“ ili „osiguranje države“ da specijalna tužilaštva i sudovi ne pozivaju na odgovornost predstavnike druge dve političke grane vlasti?

Autorka je predsednica Sindikata pravosuđa Srbije