Tužba Eme Zađva Merei, nekada žiteljke Sombora, a danas državljanke Mađarske sa prebivalištem u Sombathelju, protiv države Srbije rešena je u njenu korist. Ema Zađva je, naime, u aprilu 2010. godine podnela tužbu protiv Srbije zbog ubistva njenog oca Stevana Mereija u decembru 1944. godine, kojeg su nove vlasti streljale kao saradnika okupatora.
Ema Zađva je 2007. godine podnela zahteva za rehabilitaciju, kada je sud utvrdio da joj je otac stradao nevin i tada je rehabilitovan, što je bio osnov za novi tužbeni zahtev. Osnovni sud u Somboru, kojim je predsedavala sudija Vesna Vojinović, utvrdio je da je tužba osnovana i obavezao državu Srbiju da na ime naknade nematerijalne štete isplati tužiteljici 730.000 dinara, na ime pretrpljenog straha, duševnih bolova i povrede časti zbog ubistva oca Eme Zađve, i to pod pretnjom prinudnog izvršenja.
Država je obavezna takođe da plati i sve sudske troškove.
Ovo je inače prva tužba protiv Srbije pokrenuta zbog događaja nakon Drugog svetskog rata i zločina koje su počinile partizanske vlasti nad onima koje su smatrale saradnicima okupatora. U tim hapšenjima i čistkama u maju 1944. godine odveden je i Stevan Merei, koji je kao Mađar bio osumnjičen za veze sa fašistima tokom rata. Iza sebe je ostavio dvoje dece, sina od 12 i ćerku od 10 godina, koja su ubrzo ostala i bez majke, uhapšene posle muževljeve smrti i odvedene na trogodišnju robiju u Požarevac.
Tibor Zađva, sin Eme Merei i unuk nastradalog Stevana, kaže da su njegova majka i njen brat ostali praktično bez starateljstva iako su bili maloletni.
– Moj deda je, ne samo nevin nastradao, već naši dokazi koje smo predočili sudu govore govore da je njegova uloga u događajima u ratu bila sasvim drugačija. Kada su u proleće 1941. godine Vojvodinu okupirale mađarske fašističke vlasti, on je kao Mađar spasao oko 200 stotine žitelja Sombora, svih nacionalnosti, a među njima je bilo najviše upravo Srba, u vreme kada su mađarski fašisti masovno hapsili nedužne građane pod optužbom da su komunisti. Mnogi bi bili streljani da nije bilo intervencije moga dede – kaže Tibor Zađva.
Ema Merei je kao devojčica bila podvrgnuta testu laži, a kasnije je doživela mnoge teške i bolne trenutke jer je kao dete „narodnih neprijatelja“ praktično bila izopštena iz društva – bila je isključena iz mnogih školskih i društvenih aktivnosti, nije imala pravo da odlazi zajedno sa drugom decom na ekskurzije, a sve do kraja šezdesetih bio joj je uskraćen pasoš. Ti događaji su i bili osnov pokretanja tužbe zbog nanete nematerijalne štete, duševnih patnji i narušavanja časti i ugleda prouzrokovanih hapšenjem Stevana Mereia.
Prethodno je, odmah nakon usvajanja Zakona o rehabilitaciji 2006. godine, Ema Merei pokrenula postupak rehabilitacije, i uspela da dokaže nevinost svog oca, što je bio istovremeno zakonski uslov za pokretanje parnice.
No, njeno bolno iskustvo nakon Drugog svetskog rata ostavilo je neizbrisiv trag, te je odmah sa početkom sukoba u bivšoj Jugoslaviji odlučila da ode iz zemlje, u strahu da će se sudbina ponoviti. Od 1990. godine živi u Mađarskoj.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici, ali i na X nalogu. Pretplatite se na PDF izdanje lista Danas.
