Dva dragulja iz Klarkove radionice

Reč je o romanima Kraj detinjstva (Arthur C. Clarke: Childhood’s End), u prevodu s engleskog Mie Kefer i Pesme daleke zemlje (koji zalazi u vode epske fantastike), za čiji prevod sa engleskog se pobrinuo Zoran Živković.

Kraj detinjstva jedan je od ključnih romana i prvih remek-dela Artura Č. Klarka, pisca slavnog romana 2001: Odiseja u svemiru i mnogih drugih revolucionarnih dela naučne fantastike. Otkako je 1953. objavljeno (IK Ballantine Books, osnovana samo godinu dana ranije u SAD, sada podružnica Penguin Random House grupe) ovo uznemirujuće delo o prvom kontaktu koji nije pošao onako kako bi trebalo postalo je pravi klasik žanra.

Kraj detinjstva, roman proistekao iz Klarkove priče Anđeo čuvar, koju je napisao 1946, predstavlja i jedno od omiljenih Klarkovih dela, kako čitalaca tako i kritičara. I samom piscu knjiga je među njegove dve omiljene, a 2004. je nominovana za Retro Hugo nagradu. Zanimljivo je da je autor prvu glavu ovog romana preradio 1989.

Susret čovečanstva sa vanzemaljcima, u osnovi ovog dela, samo je paravan za teme kojima se autor bavio, istražujući njihove posledice i implikacije. Iako u ovoj knjizi čitalac pronalazi više filozofskih ideja nego tehnoloških dostignuća, to joj nikako ne oduzima sjaj vrhunaskog SF dela.

Knjigu, i pored njene relativne kratkoće, sačinjavaju tri dela koji predstavljaju faze kohabitacije čovečanstva sa vanzemaljcima. Najpre, nad planetom Zemljom, zauzetom svojim redovnim ratovima i trkom u naoružanju, pojavljuju se veliki svemirski brodovi sa Vrhovnicima, koji svesni svoje ružnoće i moći, ostavljaju Zemljanima period od pedeset godina za privikavanje na njihovo prisustvo. U međuvremenu se komunicira posredstvom emisara, koji prekidaju ratove i konačno zavode red na Zemlji.

U šestoj godini nakon tih prvih pedeset, kod novorođene dece otkriva se moć telekineze, nešto kasnije i moć telepatske komunikacije, Vrhovnici konačno obznanjuju pravi razlog svog dolaska: prevođenje dece u novu dimenziju, jer je ljudski rod izvršio svoju ulogu: evoluirao do tačke u kojoj napušta materiju. Deca su spremna da se otisnu daleko od matice Zemlje i sjedine sa Univerzumom, pre no što Zemlja nestane sa kosmičkih mapa. Kraj detinjstva.

Roman Pesme daleke zemlje (The Songs of Distant Earth), napisan 1985, objavljen sledeće godine (izdavačke kuće Grafton u Velikoj Britaniji i Del Rey Books u SAD), baziran je na istoimenoj priči iz 1958, kultbni status među ljubiteljima SF žanra stekao je u cugu.

Ukratko, Talasa je divna planeta gotovo prekrivena okeanom, sa tek nekoliko ostrva kopnene površine. Proces zasejavanja je na njoj uspešno izvršen i ljudski rod je razvio novu kulturu, živeći vekovima u harmoniji i blagostanju. Tada na planetu stiže Magelan, svemirski brod koji nosi poslednjih milion izbeglica sa uništene planete Zemlje. NJegovo konačno odredište je daleki svet Segan 2, i Talasa je samo usputna stanica na viševekovnom putovanju, ali nakon što se njegovi putnici susretnu sa stanovnicima Talase, svi njihovi životi biće zauvek promenjeni…