Društveni pokret, fondacija ili planetarno priznati muzički festival, neke su od definicija sa kojima se, od svog osnivanja do danas, opisuje EXIT.
Muzički festival na Petrovaradinskoj tvrđavi ove će se godine održati po 17. put, dok je od osnivanja na leto 2000. prošlo već 18 godina. Ipak, društveni angažman ove organizacije i njene prve aktivnosti sežu još do studentskih protesta na zimu 1996/97. godine.
Nakon što je Rektorat Univerziteta u Novom Sadu bez zvaničnog obrazloženja, a uz nezvanični pritisak da se promene učesnici tribine i sadržaj izložbe, otkazao prvobitno planirani izložbeni prostor svega 24 sata pred njeno otvaranje, sinoć je u programskom prostoru Fabrika Studentskog kulturnog centra Novog Sada otvorena izložba „20 godina EXIT aktivizma“. Ovim su obeležene dve decenije društveno angažovanog delovanja, započetog još 1996. godine protestnim maršom iniciranim od strane Dušana Kovačevića, osnivača festivala, kada su studenti peške krenuli na put od Novog Sada do Beograda, gde ih je dočekalo 10.000 ljudi na Brankovom mostu, sve do osvajanja titule za Evropsku prestonicu kulture, kao i humanitarnih akcija u kojima je sakupljeno više stotina hiljada evra za pomoć oboleloj deci i ugrožene od poplava.
Na izložbi je predstavljena i istoimena publikacija čiji je urednik Branko Rosić, a u kojoj se pored hronološkog pregleda najvažnijih društvenih akcija, nalaze i autorski tekstovi i citati o aktivizmu EXIT festivala Srđe Popovića, Ivana M. Lalića, Dragana Ambrozića, Marka Vidojkovića, Olje Bećković, Miljenka Jergovića, Zorana Kesića, Vladimira Arsenijevića, Zorana Kostića Caneta i brojnih drugih.
Izložba je otvorena tribinom pod nazivom „Budućnost društvenog aktivizma“ na kojoj su govorili osnivač Otpora Srđa Popović, izvršna direktorka Evropskog fonda za Balkan Hedvig Morvai, čuveni bubnjar i simbol petooktobarskih promena Dragoljub Đuričić, pisac i zamenik glavnog urednika magazina „Nedeljnik“ Branko Rosić i osnivač i direktor Exita Dušan Kovačević.
U razgovoru koji je podsetio na neke od ključnih akcija Exita, učesnici su otkrili i lični doživljaj ovog jubileja. Srđa Popović je na tribini izjavio da je “EXIT jedino pravo otelovljenje petooktobarskih promena u Srbiji koje je preživelo” i dodao “u Srbiji u kojoj je sve relativno, EXIT je jedina stvar sa kojom nema zezanja“. Popović se osvnuo i na brojne pokušaje politizacije u dvodecenijskoj istoriji i dodao da je „EXIT uvek bio iznad dnevne politike i promovisao univerzalne vrednosti“.
Simbol demonstracija iz devedesetih, bubnjar Dragoljub Đuričić, prisetio se nekih od najranijih akcija i zaključio da: „EXIT jedini nije izneverio moj petooktobarski bubanj. Brojni koji jesu, danas su praktično nestali, dok EXIT nastavlja da raste”.
Hedvig Morvai je podsetila okupljene na entuzijazam ljudi iz Exita u borbi za ukidanje viza, te dolasku Olija Rena na festival koji u trenutku zahlađenja odnosa između Vlade Srbije i Evropske komisije, pod utiskom razgovora sa velikim brojem mladih, daje obećanje da će vize biti ukinute: „Kada su vize tri godine kasnije konačno ukinute, Ren je pred kamerama u direktnom prenosu, pokazao uramljenu počasnu plaketu State of EXIT i rekao da mu je zadovoljstvo što jedno obećanje dato na Exitu, danas može i da ispuni“.
Osnivač Exita Dušan Kovačević je akcenat stavio na potrebu da se spreči ponovni ciklus ratova na Balkanu: “Normalni ljudi iz svih krajeva bivše države moraju da se ujedine i da spreče nastanak novih sukoba. Da su ljudi željnih normalnog života krajem osamdesetih bili svesni da su krvave devedesete moguće, bili bi mnogo glasniji i organizovaniji u nastojanjima da takav scenario spreče. Mi smo danas vrlo dobro znamo kako Balkansko bure baruta može da eksplodira, i zato ćemo Tihu balkansku većinu koju smo pokrenuli pretvoriti u Glasnu balkansku većinu, sa ciljem da nadjačamo glasove koji sa svih strana prizivaju nove ratove”.
Na izložbi se pojavio veliki broj zvanica iz najranijih dana Exita, od kojih se mnogi nisu videli godinama, kao što su petooktobarske ikone Bogoljub Arsenijević Maki, Stanko Lazendić i Vlada Pavlov, a prisutan je bio i Jovan Simić, humanitarni aktivista koji je inicirao akcije Exit fondacije „Asovi za decu“ i nedavno održani „Sportski bazar“, gde je u zbiru prikupljeno preko 130.000 evra za decu obolelu od raka.
Izložba će biti otvorena do 9. februara, svakodnevno od 10 do 18 časova, a svima koji nisu u mogućnosti da posete Novi Sad, publikaciju „20 godina EXIT aktivizma“, mogu preuzeti na ovom linku.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici, ali i na X nalogu. Pretplatite se na PDF izdanje lista Danas.
