Fascinantna priča o maloj naciji

Ovdašnje, nedavno objavljeno, izdanje realizovalo je “Društvo za urbanu istoriju”, a oko prevoda s engleskog potrudili su se Zoran Bajin i Miljana Protić.

Knjiga, zasnovana na autorovoj doktorskoj tezi o nemačko-jugoslovenskim ekonomskim odnosima pre “Drugog svetskog rata”, odbranjenoj na “Univerzitetu u Kembridžu” 2018, preispituje postojeće teorije u stranoj i domaćoj akademskoj istoriografiji o političkim i ekonomskim odnosima Kraljevine Jugoslavije i Trećeg rajha.

Fokus je na ekonomskim i političkim odnosima dve države pre nemačkog napada na Jugoslaviju 6. aprila 1941. Autor prati odnose između Trećeg rajha i Jugoslavije, pre svega, iz ekonomske perspektive, dok politika čini pozadinu u okviru koje se odvijala međusobna trgovinska razmena i ostvarivali privredni uticaji.

On preispituje postojeće teorije po kojima je ekonomija bila tek sredstvo za ostvarivanje spoljnopolitičkih ciljeva Nemačke. Naprotiv, Hadži-Jovančić posmatra ekonomske odnose iz perspektive privrednih potreba obe zemlje u posmatranom periodu, finansijskih i ekonomskih politika koje su vođene u obe države tokom 1930-ih godina, te kontinuiteta sa privrednim odnosima između Nemačke i Jugoslavije tokom prethodne decenije.

U isto vreme, detaljno analizirajući neobjavljenu arhivsku građu, on preispituje međusobne političke odnose ove dve države iz nove perspektive – one koja pokazuje više razumevanja za jugoslovenske motive, te analizira dublje posledice nemačko-jugoslovenskih odnosa po sudbinu Jugoistočne Evrope i politiku drugih velikih sila zainteresovanih za region.

Hadži-Jovančić zaključuje da je nasuprot ukorenjenom stavu u istoriografiji, kao i uprkos svojoj velikoj zavisnosti od nemačkog tržišta za izvoz njenih proizvoda, Jugoslavija uoči “Drugog svetskog rata” zadržala, kako političku tako i ekonomsku slobodu odlučivanja u pretećoj senci Trećeg rajha.

Tek su komplikovane međunarodne okolnosti koje su se nalazile van kontrole Jugoslovena dovele do snishodljivijeg stava vladajućih krugova u Beogradu prema zahtevima nacističke Nemačke.

„Knjiga “Treći rajh i Jugoslavija: Ekonomija straha, 1933-1941” rezultat je napornog, četvorogodišnjeg istraživanja neobjavljene građe po arhivima Berlina, Minhena, Frajburga, Koblenca, Kila, Beograda i Londona, i još godinu dana rada, nakon doktoriranja, na adaptaciji teksta za objavljivanje“, objašnjava Hadži-Jovančić.

Ulf Brunbauer, šef Katedre za istoriju istočne i jugoistočne Evrope na “Univerzitetu u Regensburgu” i direktor “Lajbnicovog instituta” za studije istočne i jugoistočne Evrope, nazvao je Hadži-Jovančićevu knjigu fascinantnom pričom o maloj naciji koja se na svaki način trudi da sačuva svoju nezavisnost i odbrani svoje interese u vreme kad nacistička Nemačka preti da uništi krhki mir postignut u Evropi nakon 1918. „Važna knjiga!

Analizirajući isprepletanost ekonomije i (geo)politike Perica Hadži-Jovančić donosi uzbudljivu priču o odnosima Trećeg rajha i Kraljevine Jugoslavije u periodu koji će se pokazati jednim od najturbulentnijih u 20. stoljeću. Argumentirano i racionalno autor dovodi u pitanje neke općeprihvaćene zaključke, i postavlja neke sasvim nove hipoteze“, zabeležio je Hrvoje Klasić sa “Filozofskog fakulteta Sveučilišta u Zagrebu”.

Hadži-Jovančić, koji trenutno sa porodicom živi u Dablinu, ovdašnjoj javnosti poznat je po knjizi “Evropeizacija Srpskog Mančestera, 1918-1941”, objavljenoj 2010. sa potpisom “Udruženja za društvenu istoriju”.