Foto: FHPFond za humanitarno pravo (FHP) objavio je digitalni narativ o zločinima nad Hrvatima u Vojvodini koji su počinjeni tokom devedesetih godina 20. veka.
„Između 1991. i 1995. godine, na teritoriji Vojvodine sprovođena je kampanja zastrašivanja i pritisaka na hrvatsko stanovništvo, sa ciljem da se ono iseli iz svojih kuća i napusti Srbiju. Ishod te kampanje, čiji se intenzitet menjao i dostizao vrhunce u drugoj polovini 1991. godine, od proleća do jeseni 1992. i u leto 1995. godine, bilo je proterivanje nekoliko desetina hiljada Hrvata iz Vojvodine“, navedeno je u digitalnom narativu.
Kako je dodato, glavni zagovornici i inspiratori „kampanje zastrašivanja i pritisaka na hrvatsko stanovništvo“ u Vojvodini bili su Vojislav Šešelj i njegova Srpska radikalna stranka (SRS).
Iseljavanje hrvatskih porodica odvijalo se pod pritiskom različitih grupa bliskih SRS-u, sastavljenih od lokalnog stanovništva i militantnog dela srpskih izbeglica iz Hrvatske, kao i pripadnika dobrovoljačkih jedinica iz Srbije koje su učestvovale u ratovima u Hrvatskoj i Bosni i Hercegovini (BiH), piše u narativu na sajtu zonaneodgovornosti.net.
Kampanja zastrašivanja, kako je dodato, odvijala se uz „znanje i prećutno odobravanje političkih struktura Srbije“.
Objašnjeno je da je proterivanje hrvatskog i drugog nesrpskog stanovništva širom Vojvodine vršeno po istom ili sličnom obrascu.
Dodato je da su zabeleženi slučajevi fizičkog nasilja nad vojvođanskim Hrvatima, kao i slučajevi ubistava hrvatskih stanovnika, dok su na javnim skupovima, najčešće u organizaciji SRS-a, Hrvatima upućivane pretnje, kao i ultimatumi za iseljenje.
Navodi se da su se u Vojvodini etnički motivisani incidenti sporadično dešavali već od jeseni 1990. godine, a prvi zabeležen incident bilo je podmetanje eksploziva u franjevačkom samostanu u Baču, u jesen 1990. godine, nakon čega je taj samostan bio oštećen u još dva navrata.
Od septembra 1991. godine do avgusta 1992. godine, JNA je na teritoriji Srbije uspostavila više logora za Hrvate: u Stajićevu kod Zrenjanina, u kasarni JNA u Zrenjaninu, u Begejcima kod Žitišta, u Kazneno-popravnom zavodu u Sremskoj Mitrovici, u vojnom zatvoru u Šidu, u Kazneno-popravnom zavodu i Vojnom zatvoru u Nišu, Aleksincu, kao i u Vojno-istražnom zatvoru u Beogradu i u podzemnim objektima Instituta za bezbednost na Banjici u Beogradu, piše u dosjeu.
Precizirano je da su u logore dovođeni hrvatski civili i vojnici s područja Vukovara, Osijeka i Vinkovaca, a ukupan broj zarobljenika u tim logorima bio je oko 7.000, a zarobljenici u tim logorima bili su izloženi torturi, izgladnjivanju i ponižavanju.
Navedeno je da je u periodu između dva popisa stanovništva, 1991. i 2002. godine, na teritoriji Vojvodine primetno smanjen broj Hrvata i drugog nesrpskog stanovništva.
„Broj Hrvata se smanjio u 39 od 45 opština u Vojvodini, a na teritoriji cele Vojvodine broj Hrvata smanjio se za 18.262, to jest za 24,41 odsto. Smanjenje hrvatske populacije u Vojvodini je u najvećoj meri posledica politike progona hrvatskog stanovništva u periodu od 1991. do 1995. godine“, navedeno je u narativu.
Dodato je da je najveće smanjenje udela hrvatskog stanovništva u ukupnom broju stanovnika zabeleženo u Šidu i iznosi 65,5 odsto.
„Na nivou naselja, najveće smanjenje zabeleženo je u šidskom selu Kukujevci, gde su, prema popisu iz 1991. godine, živela 1.622 Hrvata i oni su činili 89 odsto ukupnog broja stanovnika sela. Broj Hrvata u Kukujevcima je 2002. godine pao na 72, odnosno na 3,2 odsto ukupnog broja stanovnika sela“, navodi se u narativu.
Presuda Vojislavu Šešelju od 10 godina zatvora pred Haškim tribunalom je ujedno i jedina presuda koja je pred međunarodnim i domaćim sudovima izrečena za prisilno iseljavanje Hrvata iz Vojvodine, odnosno Hrtkovaca.
Dana 27. februara 2004. godine, Skupština Vojvodine donela je Deklaraciju o pozivanju na povratak svih građana koji su bili primorani da napuste Vojvodinu od 1990. do 2000. godine.
Skupština Vojvodine je tom deklaracijom pozvala sve one građane „koji su bili primorani da napuste Vojvodinu u periodu 1990-2000. godine, usled političkih, ekonomskih, etničkih razloga, da se vrate u Vojvodinu“.
Poziv, međutim, nije doveo do povratka Hrvata u Vojvodinu, kao ni do izgradnje sećanja na događaje koji su doveli do njihovog odlaska.
„Pritisci i nasilje kojima su bili izloženi vojvođanski Hrvati tokom ’90-tih više nisu tema u javnosti u Srbiji. Političari na vlasti o tome retko govore, medijski izveštaji skoro da ne postoje, a nijedan zločin nad Hrvatima na teritoriji Vojvodine nije memorijalizovan. Umesto toga, Vojislav Šešelj je sredinom 2018. godine kupio kuću u Hrtkovcima, u kojoj se od tada održavaju kongresi Srpske radikalne stranke“, navedeno je.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici, ali i na X nalogu. Pretplatite se na PDF izdanje lista Danas.
