Figurine boginja iz Viminacijuma

Reč je o statueti veoma sličnoj Kličevačkom idolu, koji se nalazi u svim značajnim knjigama istorije umetnosti. Posle iskopina rimskog grada cara Dioklecijana i nalazišta groblja mamuta, novi pronalazak takođe spada u red izuzetno velikih, jer je od Kličevačkog idola – prve figure boginje misteriozne kulture iz srpskog Podunavlja, ostala samo fotografija pronađena 1881. Taj je pronalazak iz sela Kličevca izazvao veliko uzbuđenje među arheolozima krajem devetnaestog veka, ali je svetska senzaciju nestala tokom bombardovanja beogradskog Narodnog muzeja u Prvom svetskom ratu.

Korać objašnjava kako je do velikog otkrića došlo:

– Tokom leta 2012. javnost i naučnu ekipu sa Viminacijuma, na viminacijumskoj lokaciji nad Klepečkom iznenadilo je i obradovalo otkriće iz praistorijskog perioda od pre 3.500. godina datovano u razvijeno bronzano doba. Naime, tokom arheoloških iskopavanja, obavljenih na tom prostoru posle geofizičkih istraživanja sa više metoda, otkriven je grob pokojnika iz druge polovina II milenijuma pre nove ere. Radi se o grobu-urni u kojoj su pohranjenje kosti kremiranog pokojnika.

Nakon detaljnijih geofizičkih istraživanja, proteklih dana postavljene su nove sonde na tom prostoru radi daljih istraživanja rimske nekropole. Postavljanjem novih sondi neposredno uz pomenuti grob otkrivena je ostava sa 25 keramičkih predmeta iz istog perioda i istog načina izrade i ukrašavanja sa inkrustacijom. Pomenuti predmeti jasno govore da je tokom sahranjivanja pokojnika, čije su kosti pohranjene u urni, primenjen poseban ritual sa pomenutim posudama. – precizan je Korać

Što je najvažnije, svi predmeti su očuvani u celosti, osim jedne veće posude koja je sačuvana u fragmentima. Pored nje, otkriveno je još 12 posuda, od čega je sedam minijaturnih dimenzija, minuciozne izrade. Posebno izvanredne izrade je zdela oblikovana u formi životinje, najverovatnije bika ili ovna, što će se utvrditi posle detaljnog čišćenja. Posebnu retkost predstavlja i pronalazak šest minijaturnih postamenata, na koje su neki od predmeta najverovatnije bili postavljeni. Svi predmeti su bogato ukrašeni urezanim geometrijskim motivima, koji su ispunjeni belom inkrustacijom.

Među najzanimljivijim nalazima su dve figure ptica, koje su zauzimale značajno mesto u kultovima ljudi koji su na ovim prostorima živeli tokom bronzanog doba.

Svakako najznačajniji predmeti u otkrivenoj ostavi su dve figurine koje najverovatnije predstavljaju božanstva. Jedna od njih veoma podseća na čuveni Kličevački idol. Ova izuzetno vredna i stilski izvanredno urađena figurina otkrivena je još davne 1881. godine i čuvala se u Narodnom muzeju u Beogradu. Nažalost, čuveni Kličevački idol je uništen tokom bombardovanja Narodnog muzeja u Prvom svetskom ratu.

Razlog pohranjivanja ovih predmeta je ritual primenjen prilikom sahranjivanja pokojnika. Za razumevanja načina života, kao i načina sahranjivanja iz bronzanodopskog perioda ovi predmeti predstavljaju dragoceno naučno otkriće za razrešavanje pitanja u sklopu zagrobnih rituala. Imajući u vidu da se radi o jedinstvenoj celini ostave predmeta i groba kojoj su predmeti namenjeni, budući da se ostava nalazi u neposrednoj blizini groba otkrivenog tokom jula meseca, ovi nalazi bacaju posebno svetlo na razrešavanje pitanja koja se odnose na neposredni ritual stanovnika ovih prostora pre 3.500 godina. Da podsetimo, tada je nađena keramička urna, koja je bila postavljena na postolje od istog materijala i zatvorena zdelom. Prilikom pražnjenja urne u njoj je otkrivena i jedna keramička šolja.

Arheolozi su našli da otkrića pripadaju materijalnoj kulturi dubrovačko-žutobrdske grupe, koja se razvija u Podunavlju tokom srednjeg i poznog bronzanog doba.

Radi se o značajnom nalazu koji nam svedoči o neprekidnom životu na ovim prostorima od praistorije, preko antičkog Viminacijuma, pa sve do današnjih dana.

Tako se pokazuje da prostor koji je poznat i čuven po starom rimskom gradu cara Dioklecijana i njegovih brojnih jedinica, kojima je branio severne i istočne granice carstva, krije još starije istorijske slojeve, koji na Stari Kostolac, Braničevo. Srbiju, region i čitavu južnu Evropu bacaju novo svetlo. Prave analize o značaju ovog pronalaska tek slede. A biće to izuzetno velike i zahtevne analize jer su pronalasci u prostoru Starog Kostolca ili Viminacijuma, kako se zvao u rimskom periodu, takvi da zahtevaju golem arheološki rad.