Pljevlja, grad koji se nalazi na sjeveru Crne Gore i na tromeđi sa Srbijom i BiH, smješten u kotlini i okružen brdima i planinama, a istovremeno grad koji je pored izuzetno bogate prošlosti bio više od dva vijeka sjedište Hercegovačkog Sandžaka i mjesto ukrštanja trgovačkih i karavanskih puteva i veliki trgovački i zanatski centar toga vremena.
Putopisac Evlija Čelebija je pisao da je u čaršiji postojalo više od 200 dućana, a pored trgovine postojala su mnoga zanatska zanimanja tako da je postojalo i oko 300 zanatlija od zlatara, sajdžija, kujundžija, kazandžija, berbera, obućara, krojača, kovača, pekara, kasapa, tkalaca, kafedžija, poslastičara, vodeničara, vlasnika hanova (prenoćišta), kolara, stolara, bravara, zidara, tesara pa sve do zanatlija koji su se bavili izradom poljoprivrednog alata, a u gradu je radila i pivara.
Pored ostalog pažnju mnogih putopisaca i istoričara privlačila je kulturno-prosvjetna aktivnost pljevaljskog kraja, zbog njegove duge i značajne tradicije muzičkog i dramskog amaterizma. Znajući kako lijepa pjesma ruši sve granice i prelazi kontinente Pljevlja su kroz istoriju bila nepresušni izvor za muzičke stvaraoce koji su najčešće kroz svoje ljubavne lirske pjesme govorili o vremenu i sredini u kojoj su nastajale. Tako je u mnogim pjesmama opjevana Taslidža, lijepa kasaba kroz bogatu istoriju. Muzičku tradiciju ovoga kraja slikovito su opisivali mnogi putopisci
„Muziciralo se po kućama, kafanama, na izletima, teferidžima i serenadama. Za ta stara vremena vezuje se i osnivanje dva kulturno prosvjetna društva: Srpsko pjevačko društvo „Bratstvo“(1889 godine) i muslimansko društvo „Gajret“ iz 1921 godine, koje je uz tamburicu i sevdalinke njegovalo lokalni folklor. Pored njih postojalo je i „Pljevaljsko dobrovoljačko vatrogasno društvo“ sa pleh orkestrom, „Vojna muzika sa duvačkim orkestrom“ i „Kamerni gudački kvartet“ pri pljevaljskoj gimnaziji.
Posle drugog svjetskog rata otvoren je i Dom kulture, a 1949. godine osnovano je profesionalno pozorište i niža muzička škola. Od 1962. godine u Pljevljima je postojala i Međurepublička kulturno-prosvjetna zajednica. U gradu postoje i dva kulturno umjetnička društva „Volođa“ i „Pljevlja“ koja se prevashodno bave folklorom kao i daleko poznati Pljevaljski tamburaši.
Pljevlja, grad takve tradicije i istovremeno najveći industrijski centar danas ima slabo čime da se pohvali bez obzira na rad vrijedan pažnje opštinskog sekretarijata za društvene djelatnosti. Ekonomske i socijalne prilike su kulturna dešavanja stavila u drugi plan. Danas su Pljevlja grad poznat kao crna ekološka tačka Evrope, izuzetnim stepenom nezaposlenosti većim od republičkog prosjeka. Pljevlja su za desetak godina izgubila skoro 6.000 stanovnika sa značajnim iseljavanjem mladih ljudi, velikim brojem zatvorenih fabrika, značajnim padom nataliteta i i visokom stopom mortaliteta .
Ono što je sigurno Pljevlja danas vode borbu za svoj biološki opstanak. Tužna je činjenica da je grad koji je u prošlosti bio znatno veći od Podgorice doživeo ovakvu sudbinu. Ako uskoro nadležni organi ne učine više za ravnomjeran regionalni razvoj o Pljevljima će se govoriti kao o gradu sa dušom koji više nije sa nama.
Autor je predsjednik komisije za bezbijednost MZ Ševari
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici, ali i na X nalogu. Pretplatite se na PDF izdanje lista Danas.
