Fantomke, hapšenje Manojlovića, ispadanje pištolja: Da li je policija tokom protesta postupala po zakonu?

Advokat i nekadašnji policijski inspektor Goran Stupar za Danas kaže da se i sam nalazio proteklih dana ispred zgrade suda u Novom Sadu, gde je primetio da je u pojedinim momentima policija postupala nezakonito, ponižavajuće i nepotrebno.

„Bio sam prisutan u proteklih dva dana ispred zgrade suda, tako da sam svedok svih dešavanja. Šutiranje demostranata ispod štitova je bilo nezakonito, ponižavajuće i nepotrebno. Zakon o policiji i Pravilnik o uslovima i načinu upotrebe sredstava prinude jasno propisuju pod kojim uslovima i koja sredstva prinude policijski službenik može da upotrebi, a u to ne spada šutiranje demonstranata ispod štitova“, kaže Stupar.

Hapšenje Sava Manojlovića se graniči sa krivičnim delom zlostavljanje i mučenje

Stupar se osvrnuo i na događaj na Starom savskom mostu, na kome je uhapšen Savo Manojlović.

„Smatram da su prilikom privođenja Sava Manojlovića upotrebljena sredstva prinude protivno svojoj svrsi, odnosno upotrebljena su na način ne da se izvrši službeni zadatak, već da se povredi njegov ugled i dostojanstvo. Položaj u kome se nalazio Savo Manojlović, sa rukama vezanim na leđima i da ga pri tom policajci nose držeći ga za tako vezane ruke i sa licem i prednjim delom tela okrenuti ka tlu, je krajnje bolan i ponižavajući. Ovakvo postupanje se graniči sa zlostavljanjem i mučenjem“, navodi Stupar.

On naglašava da je osnovni princip prilikom primene sredstava prinude  da policijski službenici moraju nastojati da, kada god je to moguće, zaštite život lica i da službeni zadatak obave sa najmanje štetnih posledica po lice ili lica protiv kojih sredstvo prinude upotrebljava i samo za vreme dok postoje razlozi za njihovu upotrebu, što, prema njegovim rečima, prilikom hapšenja Manojlovića nije ispoštovano.

Zakonom o policiji zabraniti nošenje službenog oružja prilikom obezbeđenja javnih skupova

Javnost je mogla da vidi i da je jednom policajcu prilikom intervencije nad građanima ispao službeni pištolj što, prema rečima Gorana Stupara, samo ukazuje da nedovoljnu obučenost policajaca i neadekvatnu opremu.

„Lično sam mišljenja da bi Zakonom o policiji trebalo propisati da policijski službenici prilikom obezbeđivanja javnih skupova ne smeju nositi službeno naoružanje. Ovo stoga što je svakako i postojećim propisima strogo zabranjena upotreba vatrenog oružja prema grupi lica. Pa kada je već zabranjena upotreba ne vidim uopšte svrhu da se vatreno oružje nosoo prilikom obavljanja ovakvih zadataka“, smatra Stupar.

On kaže da skupovi visokog rizika neminovno  nose sa sobom i povećanu dozu adrenalina i na strani građana koji protestuju a i na strani policajaca koji obezbeđuju takve skupove.

„I u prošlosti se ne malo puta dešavalo da prilikom ovakvih skupova policajcima bude otet pištolj ili samom njihovom nepažnjom izgube deo opreme ali je posebno opasno kada dođe do ispadanja ili otimanja službenog naoružanja, jer u takvim situacijama može doći do slučajnog opaljenja sa nesagledivim posledicama“, upozorava Stupar.

On je uporedio i protest u Novom Sadu 5. novembra kada je došlo do nereda, sa ovim sada ispred zgrade suda u Novom Sadu i na Starom savskom mostu.

„Svedoci smo događaja ispred Gradske kuće u Novom Sadu od 5. novembra kada je grupa mlađih momaka u crnoj garderobi i sa fantomkama demolirala objekat Gradske kuće. Tada su bili ispunjeni svi zakonom propisani uslovi za intervenciju policije i primenu sredstava prinude ali je takva intervencija izostala što samo po sebi dovoljno govori. Nažalost, u Srbiji se zakoni primenjuju selektivno i isključivo u zavisnosti od toga da li ste član vladaćuje partije ili ne, što je osnovni generator nezadovoljstva opšte javnosti“, kazao je advokat Goran Stupar.

Policajci fantomkama i nenošenjem obeležja skrivaju svoj identitet

Sada već postaje ustaljena praksa da policajci i žandarmi tokom obezbeđenja javnih skupova nose „fantomke“.

Pored toga na  uniformama im nisu istaknuta prezimena i brojevi službenih legitimacija što je po Zakonu o policiji obavezno.

U poslednje vreme, građani prema kojima policajci u opremi za razbijanje demonstracija postupaju, nisu u mogućnosti da znaju njihov identitet što je protivzakonito.

Prema Zakonu o policiji policijski službenik koji obavlja dužnost u uniformi mora da ima istaknuto prezime i broj službene legitimacije. Pošto policijski službenici prilikom minulih protesta nisu imali istaknute oznake, a pritom su nosili fantomke koje su im prekrivali lice, građani ni na koji način nisu mogli biti upoznati sa identitetima policajaca.

Postoje izuzetne situacije kada se policajcima krije identitet prilikom preduzimanja službenih radnji, a to su uglavnom situacije kada se hapse vođe kriminalnih grupa, teroristi i sl.

Tada rukovodilac jedinice određuje da li će policajci preduzimati službene radnje prikrivenog identiteta i to ako proceni da bi policijskim službenicima nakon izvršenja zadatka bila ugrožena bezbednost.

Obezbeđenja javnih skupova spada u održavanje javnog reda i mira i to nikako ne mogu biti situacije kada bi policajcima bila ugrožena lična bezbednost ukoliko bi njihov identitet bio javan, naročito pošto su protestante činili mahom građani koji ne dolaze iz kriminalnog miljea.

Naša redakcija je ministru policije Ivici Dačiću poslala pitanje po čijem naređenju policijski službenici angažovani u Interventnim jedinicama policije, Policijskoj brigadi i Žandarmeriji nose „fantomke“, navodeći da policajci suprotno Zakonu o policiji na svojim uniformama nisu imali istaknuta prezimena i brojeve službenih legitimacija, ali nam ministar nije odgovorio na pitanje.