Knjiga Istine i laži Vojislava Radojkovića (1965), koja se tokom 2019. pojavila u izdanju beogradske IK LOM, četvrti je roman ovog autora. Kao i prethodna tri – Nisam ja budala (2007), Poslednji dana bioskopa Delo (2009) i Patuljci broje do sedam (2013), i ovaj roman ima za temu društvenu stvarnost Srbije poslednjih decenija 20. veka i prvih dekada novog milenijuma.
Osnovni tok romana je ispovest glavnog protagoniste, slikara Baneta Milića, svom unutrašnjem dvojniku, piscu Branku Miliću, gde svaki događaj ima dve verzije – istinitu i lažnu. U priči koja zahvata vremenski period od 1980. do 2015, od njegovog odlaska iz malog mesta u Beograd, u gimnaziju pa potom na Likovnu akademiju, do ulaska u politiku i biznis, događaji se nepredvidljivo odvijaju i umnožavaju, politička dešavanja 1990-ih godina se iskrivljuju, porodična istorija relativizuje da bi se u kao u sobi sa ogledalima sve pretvorilo u intimnu i socijalnu psihodeliju, sasvim u maniru postmodernog romana, a zapravo u neku vrstu literarne travestije u kojoj glavni junak, vođen svojim sociopatskim opsesijama o uspehu, završava kao umetničko delo, na temu junak našeg doba, svog najboljeg prijatelja, takođe slikara.
Istine i laži su roman o odrastanju jedne generacije koja će se naći u vremenu raspada države i društva 1990-ih, ali i porodični roman pisan u tradiciji realističnog romana sa postmodernim, proznim inovacijama. Radojković, sasvim u duhu novog vremena, oslanjajući se na matrice klasičnog, književnog realizma, koristi postmoderne literarne postupke u kojima se mešaju trivijalni i kanonizovani književni postupci. Koristeći postupke i iskustva žanrovske proze, kriminalističkih i bulevarskih romana do obnovljenih, osavremljenih istorijskih i porodično-genealoških romana, ispisuje tekst koji subverzira i kritikuje aktuelni društveni poredak, ideološke i političke matrice, problematizujući stvarni život.
U hibridizaciji takvih literarnih postupaka Istine i laži referišu i komuniciraju sa književnom tradicijom i romanima proznog poetskog brutalizma i crnog talasa 1970-ih godina, tzv. stvarnosne proze, kakve srećemo u prozi Vidosava Stevanovića, Milisava Savića, Miroslava Josića Višnjića i Živojina Pavlovića.
Pisan kao hronologija, konciznim i jezgrovitim stilom, roman je strukturiran u 35 poglavlja u maniru fragmentarne dramaturgije i fabuliranja, paralelnih radnji, sa živim i dinamičnim jezikom bez opterećujućih deskripcija, sa protagonistima koji su u psihološkom i socijalnom smislu prepoznatljivi kao arhetipovi ovog vremena, skoro dokumentaran unutar lokalne svakodnevice i urbanog senzibiliteta sa mnogobrojnim referencama na popularnu kulturu, film, muziku i slikarstvo.
Poetika, stil ali i samo čitanje romana Istine i laži najpre podseća na preslušavanje nekog post pank, nostalgičnog muzičkog albuma, dvostrukog LP vinila o odrastanju, na neku vrstu angažovane pop-rok nostalgije koju možete doživeti i na nekom rok koncertu sa mnogo strasti, emocija, erosa i alkohola dok je zapravo, u osnovi snažna, autentična i proživljena priča koja istražuje kontroverzne aspekte aktuelnog društvenog miljea, moralne vrednosti, hipokriziju, manipulacije, sukob generacija, pogrešne odluke, emotivne lomove, pokušaje ličnog oslobađanja i životne sudbine različitih protagonista unutar društvene stvarnosti naših života.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici, ali i na X nalogu. Pretplatite se na PDF izdanje lista Danas.
