Istraživanje savršenstva Save Damjanova

Nakon trideset pet godina od prvobitnog predstavljanja srpskoj kulturnoj javnosti, roman “Istraživanje savršenstva”, u književnoj kritici ocenjen kao primer “eksperimentalne ekstremnosti” i “formalno najpretenciozniji stvaralački pokušaj” mlade srpske proze iz 1980-ih godina, bio je otelotvorenje vizije autora o jednom “do bola onostranom romanu” i stereografskim prostorima pisanja “Beskonačne knjige”. I upravo će ovaj roman još godinu dana pre izlaska “Hazarskog rečnika”, anticipirati dalje tokove u proučavanju književnog dela, naročito u kontekstu pojmova nelinearnog čitanja, ergodičke književnosti i hiperteksta. O ovom novom izdanju, Snežana Savkić ističe: „U izdanju koje se nalazi pred nama, ovoj “hermetičnoj paraboli alhemijskog traganja za istinom” sada su pridodate priče koje možemo posmatrati kao odrednice još 1983. najavljivanog “Rečnika istraživanja”, nezavršenog formalističkog projekta, koji zajedno sa “Istraživanjem savršenstva” sada oblikuje jednu sasvim novu Mrežu čitanja i proširuje granice njegove recepcije. Ovaj prozni ciklus mogao bi se nazvati kosmičko-ontološkim rečnikom u odgonetanju “kriptograma sveta”, potvrđujući misao Pjera Valerijana da “govoriti hijeroglifski nije ništa drugo do otkrivati pravu prirodu stvari božanskih i stvari ljudskih”.

Velika Različitost i iskonsko Jedinstvo “govora metamorfoza” u kojim ovaj Mag Reči postmodernistički haos pretvara u nestvarno čistu Harmoniju Jezika, kao “pledoaje težnje za pisanjem apsolutne knjige” (N. Šaponja), ujedinio je dva čudesna barokna toposa života – “Život kao San i Život kao Putovanje” (T. Rosić) a knjiga pred čitaocem otkriva jednu od svojih Suština – njen glavni junak ostaje Jezik, onaj neuhvatljivi Jezik kao zaumna majeutika, kojim se Damjanov, poput kosmičkog hazardera, smelo poigrava sa svetlošću svemira… u knjizi o Potrazi koja nikada nije završena, ni za čitaoca, ni za autora, ma iz koje Stvarnosti on dolazio…“