Izložba „O fabrikama i radnicima“ od 2. septembra u Kragujevcu: Industrijalizacija u Srbiji od sredine 19. veka do danas

Izložba je prvobitno otvorena krajem 2021. godine u Muzeju nauke i tehnike i Muzeju Jugoslavije.

Izložba je nastala kao proizvod saradnje dva muzeja, u želji da, na odabranim primerima industrijskog nasleđa, kompleksnu temu industrije sagledaju iz više perspektiva.

Kroz postavku je predstavljena industrijalizacija na teritoriji Srbije od njenih početaka, sredinom 19. veka, do danas. Jedan od segmenata posvećen je vojnoj i automobilskoj industriji, koje su posebno bile razvijene u Kragujevcu. Pripremio ju je kustoski tim: Ada Vlajić i Rifat Kulenović iz Muzeja nauke i tehnike i Jovana Nedeljković i Radovan Cukić iz Muzeja Jugoslavije.

„Dve institucije kulture povezala je želja da istražuju i prikažu javnosti industrijsko nasleđe koje je važan deo aktuelnog naučno-tehničkog i kulturnog nasleđa. Ovim fenomenom bave se oba muzeja, Muzej nauke i tehnike, matičan za istoriju nauke, tehnike i tehnologije i Muzej Jugoslavije, matičan za društvenu istoriju i jugoslovensko nasleđe. Polja istraživanja ovih ustanova se preklapaju i međusobno obogaćuju”, ističu Neda Knežević, direktorka Muzeja Jugoslavije i Rifat Kulenović, muzejski savetnik Muzeja nauke i tehnike.

Izložba može da se prati kroz pet industrijskih lokaliteta, koji na paradigmatičan način predstavljaju razvoj i funkcionisanje industrije na ovim prostorima u različitim istorijskim, političkim i društvenim okolnostima.

Biće prezentovana raznovrsna građa koju čine industrijski proizvodi, brojne fotografije koje svedoče o različitim aspektima fabričkog života i video-materijal, dok drugi predmeti i dokumentacija prikazuju rudnike u Boru i Majdanpeku, tekstilnu industriju u Leskovcu, Elektronsku industriju Niš, Kombinat Servo Mihalj u Zrenjaninu i Vojno-tehnički zavod u Kragujevcu.

„Lokaliteti su ciljano odabrani kako bi se kroz specifičnosti njihovog razvoja prikazali brojni fenomeni koji se vezuju za proces industrijalizacije: uloga kapitala (privatnog/trgovačkog, državnog, stranog), položaj radničke klase, radnički standard i (prinudni) rad, prirodna uslovljenost industrije i promene u prirodnoj sredini koje nastaju industrijskim delovanjem, kao i veza industrije i nauke“, navode kustosi i kustoskinje izložbe i dodaju:

„Lokaliteti verodostojno odslikavaju društvene promene, jer su u procesima privatizacije i deindustrijalizacije uglavnom svi prestali da postoje ili su opstali u značajno izmenjenom obliku. Institucionalna briga da se ovo nasleđe sačuva u najvećem broju slučajeva je izostala i, nažalost, postoji mali broj dobrih primera zaštite. To nas je i motivisalo da se bavimo ovim nasleđem.”

Izložba je proglašena za Projekat godine 2021. od strane Nacionalnog Komiteta ICOM Srbija. U Beogradu je izazvala veliko interesovanje i posetilo ju je preko 25.000 posetilaca.

Otvaranje će najaviti defile automobila, proizvedenih u fabrici „Zavodi Crvena zastava“, kroz Spomen park „Kragujevački oktobar“.

Ovu izložbu posetioci mogu da pogledaju do nedelje, 16. oktobra 2022. godine.

Još vesti iz ovog grada

Važan i neizostavan dokument jugoslovenske popularne kulture: Monografija grupe „Smak”

Petar Mošić predstavlja samostalnu izložbu – „Spavači“

Priča o ugnjetavanoj ženi jedna od najgledanijih u istoriji italijanske kinematografije: Film „Uvek postoji sutra” u kragujevačkom SKC-u

„Od betona do kanona” i „Neispričana priča”: Dani Milutina Milankovića u Istorijskom arhivu Šumadije