Javor u istoriji Srba

U novovaroškom Domu kulture, promovisana je knjiga „Planina Javor u istoriji Srba“ dr Vojislava Subotića, istoričara iz Beograda. Ovo delo, čije je publikovanje omogućila Humanitarna organizacija „Stara Raška“, predstavlja sistematičan prikaz događaja u prošlosti, koje povezuje burna i uzavrela vremena na Javor planini. U knjizi su posebno istaknute značajne borbe i bojevi u ustancima i oslobodilačkim ratovima Srbije, koji su se odigrali u pojedinim razdobljima od 17. do 20. veka.
– U sažetom i prilozima obogaćenom tekstu, autor je pored geografsko-bioloških i etnografskih karakteristika, težište imao na vojno-istorijskim i političkim događajima na Javoru i okolini. Subotić ističe da su svaki greben, vis, kosa i prevoj na ovoj planini često odlučivali ishod događaja u širim razmerama. Posebnu pažnju autor je posvetio knezovima, vlasteli i veleposednicima Raškovićima iz Štitkova i Borisavljevićima iz Bukovika, zaslužnim svetovnim i crkvenim ličnostima u istoriji Starog Vlaha i Srbije – zapisao je u svojoj recenziji akademik Vasilije Đ. Krestić.
Na promociji u gradu pod Zlatarom o knjizi je govorio njen autor, koji je istakao da se ovim delom potrudio da obogati saznanja o vojno-istorijskim i drugim događajima na Javoru, koji su imali veliki značaj za našu zemlju. “ Veliku pažnju sam posvetio borbama u Prvom srpskom ustanku, ustanku 1875. godine, a posebno Srpsko-turskom ratu 1876 do 1878. koji je u narodu nazvan Javorski rat. U tim bunama, kao i kasnije u Balkanskom ratu u vreme oslobođenja Stare Raške i 1915. kada je Javorski odred štitio bok srpske vojske u povlačenju, poginule su hiljade ljudi uz raznih krajeva Srbije, a među njima i veliki broj iz podjavorskih sela. U pijetetu prema njima podignuto je više spomenika, ali je to ipak nedovoljno, obzirom na istorijske događaje i stradanja ljudi na ovoj planini“, rekao je dr Subotić.