OŠ "Vuk Karadžić" Donji Milanovac/Foto: J. B. K.Osnovana 1807, godinu dana pre Dositejeve prosvetiteljske Velike škole, preteče Beogradskog univerziteta, a kao sedma u ustaničkoj Srbiji i prva u Timočkoj krajini, Osnovna škola “Vuk Karadžić” u Donjem Milanovcu 26. oktobra obeležava svojih 215 godina postojanja.
U svom dvovekovnom trajanju ova obrazovna ustanova, kao i naselje, menjala je lokacije i ime, ali se nije menjao osnovni cilj – pružiti što trajnije i kvalitetnije obrazovanje učenicima i stvoriti od njih humane, časne i odgovorne mlade ljude.
Osnovana je 1807. godine, zaslugom ustaničkog vojvode Milenka Stojkovića, u uslovima velike oslobodilačke borbe srpskog naroda protiv Turske, u vreme Prvog srpskog ustanka, na dunavskom ostrvu Poreč.
Bila je prva škola u Timočkoj krajini, sedma u tadašnjoj Srbiji i kako kaže direktor ove obrazovne ustanove, dr Damjan Stevkić, već je godina osnivanja dovoljan pokazatelj da obrazovanje u ovim krajevima ima vrlo dugu istoriju i tradiciju.
U razgovoru povodom dana škole Stevkić nas u kratkim crtama podseća na istorijat ove obrazovne ustanove ističući da su kroz nju tokom trajanja prolazili brojni đaci duže od dve stotine godina, sa manjim ili većim prekidima usled ratova I drugih nepovoljnih istorijskih okolnosti.
Kada se 1832. naselje sa dunavskog ostrva Poreč preselilo na desnu obalu Dunava i ponelo ime Milanovac po starijem sinu kneza Miloša, preseljena je i tadašnja Porečka škola.
Vrlo brzo, desetak godina kasnije u ekonomskim, političkim, kulturno-obrazovnim promenama u oslobođenoj Srbiji, Milanovac dobija i Žensku zanatsku školu u kojoj se četrdesetak mladih učenica učilo veštinama krojenja, vezenja, šivenja i kuvanja.
-Ostale osnovne škole u Porečkom kraju osnovane su u Кlokočevcu 1864. godine, Golubinju 1870, Mosni 1881. godine, Boljetinu 1888. godine, Topolnici 1897. godine i Miroču 1902. godine – podseća direktor Stevkić.
Prema podacima iz sedamdesetih godina 19. veka (1876-1878. godine) broj đaka u ovim školama u seoskim naseljima kretao od 46 u Miroču do čak 747 u Mosni.
-Ovi podaci govore o velikom obuhvatu seoske dece u osnovnim školama, što je impresivan podatak za vremena kada je obrazovanje tek bilo u povoju i kada je većina škola u Srbiji bila u početnim fazama razvoja, čak i u velikim naseljima i gradskim centrima – kaže Stevkić.
Na predlog odbornika Кrste Кocića, Porečka škola u Donjem Milanovcu 1952. dobija novo ime i u duhu kulturnih i prosvetnih zbivanja u Srbiji, tadašnja niža gimnazija, dobija naziv ,,Vuk Кaradžić” da bi, već sledeće godine, prerasla u osmogodišnju školu.
U njen sastav je 1965. ušlo devet seoskih područnih škola u naseljima koje geografski gravitiraju Donjem Milanovcu.
Izgradnjom HE ,,Đerdap 1” početkom 70-ih godina 20. veka preseljena je po treći put bivša varošica Poreč, potonji Donji Milanovac, kao i osnovna škola.
-Izgradnja nove školske zgrade na novoj lokaciji , pošto je stara škola srušena školske 1969/70. godine, modernog dizajna, sa 1.450 kvadratnih metara korisnog prostora završena je 1970. godine. Prostorni kapaciteti škole uvećavaju se 1982. godine i škola sada ima ukupno 2.100 kvadrata sa ukupno 24 kabineta i pratećim kancelarijama – kaže Damjan Stevkić, dodajući da je u sastavu škole od 1975. bio i školski internat kapaciteta 90 mesta koji je bio namenjen svim učenicima koji su bili udaljeni 5 km od glavne saobraćajnice.
Prostorni uslovi postoje, radi se i na njihovom unapređenju i poboljšanju, ali se suočava i sa demografskom krizom odnosno sve manjim brojem učenika.
-Poslednjih godina broj učenika u školi naglo opada sa tendencijom daljeg opadanja u narednim školskim godinama. Školske 2019/20. godine škola je imala 365 učenika, a ove školske godine nastavu pohađa 286 đaka. Škola u proseku gubi jedno odeljenje godišnje od 30 učenika, što je tendencija koja postoji unazad deset školskih godina. Teško je boriti se sa demografskom krizom koja zahvata i mnogo urbanija i infrastrukturno bolje povezana mesta, i taj napor uključuje brojne socio-ekonomske faktore – priča direktor Stevkić.
Prema njegovim rečima škola se trudi da otvori nove zanimljive predmete, sekcije i organuzuje vannastavne aktivnosti kojima bi se uvećao obuhvat dece u nastavnim grupama.
Između ostalog, škola učestvuje u Projektu obogaćenog jednosmenskog rada Ministarstva prosvete, kojim je obuhvaćen veliki broj dece u brojnim jezičkim, sportskim, informatičkim i matematičkim sekcijama po različitim uzrastima, za koje je obezbeđen besplatan obrok.
Vlaškim govorom sa elementima nacionalne culture obuhvaćena je trećina učenika ove škole, inače izvornih govornika vlaškog jezika, čime bi se sačuvala narodna tradicija ovog kraja i usavršile jezičke sposobnosti učenika.
-U ovoj školskoj, a idućoj kalendarskoj godini treba da bude realizovan projekat rekonstrukcije doma učenika – internata koji finansira Ministarstvo prosvete. Namera nam je da se školski internat koji je odlukom prosvetne inspekcije zatvoren 2016. godine, ponovo otvori u modernoj zgradi i sa savremenim materjalno-tehničkim uslovima i da služi za prihvat dece osnovnoškolskog i srednjoškolskog uzrasta. U planu za iduću godinu je i izrada projekta rekonstrukcije fiskulturne sale – kazao je za Danas direktor OŠ “Vuk Karadžić” Donji Milanovac dr Damjan Stevkić.
Više vesti iz ovog grada čitajte na posebnom linku.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici, ali i na X nalogu. Pretplatite se na PDF izdanje lista Danas.
