„Jugoslovensko iskustvo i budućnost regiona“, predstavljena kroz zbornik „Jugoslavija u istorijskoj perspektivi“, koji zaokružuje priču o Jugoslaviji, bila je tema diskusije u Aeroklubu Beograd.
Sonja Biserko, predsednica Helsinškog odbora u Srbiji, istakla je da pomirenje ostaje novim generacijama koje nisu bile u konfliktu, a cilj zbornika je da im ponudi tumačenje i objektivno prikazivanje ključnih istorijskih procesa, neophodnih za razumevanje brutalnog raspada Jugoslavije.
Jedan od autora, Husnija Kamberović sa univerziteta u Sarajevu, istakao je da je knjiga prvi pokušaj ljudi sa ovih prostora da od raspada rade nešto složno zajedno, nudeći nove uvide. Kao ključnog aktera u nastajanju zbornika, Kamberović navodi istoričarku Latinku Perović, a ona ističe da „istoriografija daje naučni autoritet za stvaranje javnog kosenzusa o dosadašnjim zabludama vezanim za Jugoslaviju“.
O jugoslovenskoj državi, njenom nastanku, komunističkom i socijalističkom razvoju, te na kraju katastrofalnom raspadu, govori ovo delo, objasnila je Perović, naglašavajući da je istorija Komunističke partije Jugoslavije pisana uz oprez, ali i stvarnu nemogućnost da se izađe iz dogme. Zbornik je izašao na svetlost dana kao jedna mrtva knjiga jer kako kaže „uprkos legendi jugoslovenski narodi se nisu poznavali, a stanje se nije promenilo ni danas“.
Poslednji ministar inostranih poslova SFR Jugoslavije Budimir Lončar, objasnio je da se Jugoslavija iz tog doba može na neki način poistovetiti sa Evropskom unijom danas.
– Raspad Jugoslavije je sličan sadašnjoj situaciji u EU. Došlo je do raskoraka između emancipacije nacije i emancipacije pojedinca, Jugoslavija je bila veliki emancipator mnoštva naroda, ali je na unutrašnjem planu ispustila emancipaciju pojedinca, zbog toga se javlja nacionalna edukacija, gde država zastaje, a potom se raspada, zaključuje bivši ministar Lončar i dodaje da je neophodno stalno pronalaženje zajedničkih interesa, kako bi bilo koja zajednica funkcionisala, a evropska trenutno zaostaje jer je bila pod uticajem američkih težnji. Međutim signal buđenja, predstavlja podatak da je trenutni položaj srednje klase u Nemačkoj nešto bolji nego u Americi, sumirao je Lončar.
Knjiga je napisana tako da su u podnaslovima poglavlja vrlo precizno formulisane drame svakog od naroda koji su učestvovali u raspadu SFRJ.
Istoričar Božo Repe pisao je o slovenačkom iskustvu sa Jugoslavijom i istakao da su osamdesetih godina istoričari imali mali uticaj na ono što se pisalo, zbog politika pojedinih država koje su razvile interes da utiču na tok istorije, što je još jedan razlog iz kog je ova knjiga veoma važna, a prvenstveno za mlađe generacije. Iako Slovence bije glas da su razbili Jugoslaviju, istina je da su je prvi napustili, „Slovenci su bili tada u sličnom položaju u kom je Katalonija sada, koja će ako napravi iste greške završiće tako što neće razgovarati sa Španijom decenijama“.
Nadovezujući se, hrvatski istoričar Tvrtko Jakovina istakao je da istoričari ne proučavaju istoriju da bi je ponovili, već da bi je se oslobodili, što je i glavni razlog nastanka zbornika.
Skup se održava pod pokroviteljstvom Helsinškog odbora za ljudska prava u Srbiji i uz pomoć Ambasade Nemačke u Beogradu.
Ditman: Važno suočavanje s prošlošću
Nemački ambasador Aksel Ditman, uz čiju pomoć je i došlo do realizacije knjige, naglasio je da Nemačka teži ka budućim integracijama ostalih zemalja, pored Hrvatske u EU, ali da na tom putu one treba da se suoče sa prošlošću. „Budućnost se ne može graditi bez pogleda u kolektivnu prošlost, a ovaj zbornik je zbog toga bitan, jer iznosi detalje koji su bili nerasvetljeni“, ističe nemački ambasador i dodaje da je preko 50 autora učestvovalo u izradi i prikupljanju podataka za ovo delo.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici, ali i na X nalogu. Pretplatite se na PDF izdanje lista Danas.
