„Jugoslovenstvo kao ubeđenje, a ne nostalgija“: Koliko će ovaj put u popisu stanovništva biti Jugoslovena u Srbiji?

“Ima nas Popis 2022 – Izjasni se kao Jugosloven” napisano je uz logo pokreta na plakatima lepljenim po Beogradu, Obrenovcu, Šimanovcima, Urovcima, Zaječaru.

Iako Jugoslavije više nema, onih koji se osećaju kao Jugosloveni još uvek ima. Jedan broj njih se tako i izjašnjava na popisu, pa ih je na prethodnom, održanom 2011. godine bilo ukupno 23.303.

Prema tom popisu, najviše Jugoslovena bilo je u Beogradu – 8.061, a zatim u Subotici, 3.203, dok ih je u Novom Sadu 2.355, Zrenjaninu 592, Nišu 202, a u Negotinu 29.

Poredeći po godinama, broj Jugoslovena u Srbiji rastao je do 1981. godine, kada je logično počeo da opada.

Godine 1961. u Srbiji se 20.075 građana izjasnilo kao Jugosloveni. Na sledećem popisu kroz deset godina bilo ih je 123.824, a 1981. godine 441.941.

Po popisu 1991. taj broj je pao na 320.169, a deceniju kasnije na 80.721.

Iako se jugoslovenstvo i kod nas i u regionu najćeše posmatra kao stvar nostalgije za vremenima kada se lepše i bolje živelo, građani koji se na popisu izjašnjavaju kao Jugosloveni, jugoslovenstvo uglavnom doživljavaju kao iskreno ubeđenje i model koji bi trebalo restartovati.

Drugim rečima, zalažu se za obnovu Jugoslavije. Najveći broj njih su levičari i identifikuju se sa društvenim sistemom Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije.

Neka udruženja građana kao i pojedinci projugoslovenske orijentacije aktivno agituju i za osnovanje Nacionalnog saveta Jugoslovena, odnosno za dobijanje statusa nacionalne manjine u Srbiji. Za one koji među njima imaju političke ambicije to je i deo taktike kako bi mogli da formiraju stranku jugoslovena kao nacionalne manjine.

Međutim, nadležni u Srbiji su na stanovištu da Jugosloveni ne mogu biti nacionalna manjina jer nemaju maticu niti zajednički jezik i kulturu.

Projugoslovenski aktivisti pak ne odustaju i nastavljaju sa svojom inicijativom da se izbore za status nacionalne manjine. Shodno tome, njima je veoma važno da se pokažu kao bitan činilac na taj način što će se što veći broj građana na popisu izjasniti kao Jugosloveni. Ako bi ta brojka bila značajna njihov zahtev prema nadležnima za dobijanje statusa nacionalne manjine svakako bi dobio na snazi.

Koliko će biti Jugoslovena u Srbiji nakon što se završi ovaj popis saznaćemo kada rezultati budu poznati. Stručna javnost pak smatra da će taj broj biti niži nego na popisu koji je održan pre 11 godina.

– Svega onoga što je dobro je sve manje, pa će shodno tome biti i manje ljudi koji će se na popisu izjasniti kao Jugosloveni nego što ih je bilo 2011. godine – kaže za Danas sociolog Ratko Božović.

Prema njegovim rečima, za građane koji se osećaju Jugoslovenima ne bi bilo dobro da se organizuju kao nacionala manjina jer bi to moglo da ih dovede na udar onih koji nisu tolerantni.

-Mislim da je Jugoslovenima koji se tako izjašnjavaju ipak bolje da budu manje vidljivi u javnosti. U suprotnom, bojim se da ne bi imali mira, odnosno da bi bili izloženi napadima ekstremnih nacionalista  – objašnjava naš sagovornik.

I advokat Branko Pavlović je mišljenja da će broj onih koji se na popisu izjašnjavaju kao Jugosloveni sada biti manji nego što ih je bilo na prethodnom.

– Stvar je veoma jednostavna. Reč je o ljudima koji su se jednom tako izjasnili na popisu i prosto žele da ostanu dosledni u tom izjašnjavanju do kraja života. Reč je o ljudima koji nisu nostalgičari već naprotiv veruju u ideju jugoslovenstva i to što jesu su iz dubokog ubeđenja – navodi Pavlović.

Kada je reč o tendenciji dela projugoslovenski orijentisanih građana Srbije da se izbore za status nacionalne manjine, naš sagovornik smatra da Jugosloveni ne ispunjavaju kriterijume da bi mogli da dobiju takav status.

Za razliku od Jugoslovena koji će na kraju popisa moći bar da se prebroje koliko ih ima to neće biti slučaj sa onim građanima koji će se na popisu izjasniti kao Vojvođani. Naime, pravila popisa su takva da će svako onaj ko se tako izjasni biti zaveden kao osoba koja se izjasnila o regionalnoj pripadnosti. Rezultati regionalne pripadnosti se pak iskazuju zbirno, odnosno neće biti izdvijeni statistički podaci po regionima o izjašnjavanju.

Podsećanja radi, Vojvođanski klub je nedavno zatražio da se na popisu stanovništva omogući statistička obrada podataka iz koje će se “jasno i nedvosmisleno videti koliko se građana Vojvodine izjasnilo kao Vojvođani”.  Takođe, Vojvođanska partija i Liga socijaldemokrata Vojvodine izrazile su stav da je ustavno pravo građana da se izjasne kako žele.