Kako je kragujevački golub koji je bio pred istrebljenjem sada evropski poznata ptica 1Foto: Privatna arhiva

Malo ljudi zna da je golub visokoletač autohtona vrsta iz Kragujevca. Pretio mu je nestanak. Za tu „kragujevačku vrstu“ golubova niko „nije ni čuo” već skoro pola veka, ali sada… Sada ne samo da se oporavila i obnovila već je postala i evropski priznata. Za to je zaslužan Dalibor Portić, odgajivač iz Kragujevca, koji je golubovima posvetio više od decenije.

I, ne samo da je za to vreme uspeo da ih sačuva sačuva od nestanka i izumiranja, već se izborio i za njihovo međunarodno priznanje i klasifikaciju.

U Danskoj, u gradu Bilundu, prošlog septembra na Evropskoj skupštini saveza sitnih životinja, kragujevački golub visokoletač je i zvanično priznat od Standard komisije ovog saveza.

Portić je u međunarodnom priznavanju ove rase imao veliku pomoć od Milana Brkića (potpredsednika AOS-a) i Augusta Heftbergera, predsednika Evropske asocijacije za golubove, koji su naporedo sa njim pratili rad na rehabilitaciji ove rase i rad na definisanju njenih standarda.

– Koliko je standard Kragujevačkog visokoletača dobro urađen, govori činjenica da su ova standardizacija i zvanično priznanje kragujevačke rase na evropskoj skupštini protekli bez ijednog pitanja jer je sva opsežna dokumentacija još ranije dostavljena Evropskom savezu – ističe Portić.

Kragujevački golub visokoletač dobio je šifru EE-811 pod kojom je zaveden u registar međunarodno priznatih rasa.

– Od sada, kad god se ova rasa negde pomene u Evropi i svetu, to će istovremeno biti promocija Kragujevca i Srbije na internacionalnoj sceni – dodaje on.

Kako je kragujevački golub koji je bio pred istrebljenjem sada evropski poznata ptica 2
Kragujevački golub – autohtona, do skora zaboravljena rasa na izumiranju Foto: Privatna arhiva

Pasionirani ljubitelj golubova Portić (42) po zanimanju je strukovni inžinjer menadžmenta u „Fijatu”, a odgajanjem sitnih i ukrasnih životinja se bavi otkad zna za sebe.

Na jednoj od tradicionalnih izložbi ukrasnih životinja u kragujevačkoj Sokolani 2012. godine prvi put je čuo za ovu rasu. Ponikao je u kragujevačkom naselju Bresnica (uz Pivaru i Koloniju), tradicionalni golubarski kraj, i bio je zatečen.

– Krenuo sam da se raspitujem za ovu rasu za koju pre nisam ni znao – priznaje Portić.

Započelo je njegovo neprestano istraživanje po stručnoj literatura i „knjigama golubarskim starostavnim”… Po podacima koje Portić pronašao, poslednji put se ova rasa pomenula u takmičarskim listama za 1974. godinu, a od tada je zabranjivano njeno učešće na takmičenjima jer je forsirana vrsta „srpski visokoletač“. Sada je ova nepravda i zvanično ispravljena.

– Ondašnji Jugoslovenski savez zabranjuje njegovo učešće na takmičenjima da bi se forsirala nova rasa srpskih visokoletača, koji i postaje zvanična srpska rasa – kaže on, dodajući da je istina da visokoletačke rase poput engleskih tiplera ili golubova iz Azije mogu da lete i preko 10 sati, dok je let kragujevačkog i duplo kraći.

Kako je kragujevački golub koji je bio pred istrebljenjem sada evropski poznata ptica 3
Dalibor Portić u Danskoj na zvaničnom priznanju rase čijem izučavanju i očuvanju je posvetio čitavu deceniju Foto: Privatna arhiva

To je razlog zašto su ga (sa)čuvale samo proverene odgajivačke lokal patriote. Inače, kako on navodi, golub je izuzetan, a lak za čuvanje i držanje.

– Jede normalnu hrana i ne trebaju mi ni granule. Može da se hrani i hlebom – navodi on.

Tek 2016. godine, Portić dobija prvi par ovih golubova na poklon od odgajivača Milana Aksentijevića Guske, poznatog golubara iz Kragujevca.

Potom je saznao i za najboljeg odgajivača ove autohtone vrste Miću Ivanovića Pikulu iz Kutlova, koji je imao najbolje primerke, jer se još njegov otac bavio odgajanjem kragujevačkih visokoletača i strogo ih čuvao i odgajao kao „čistu rasu”.

Pikula mu je, sa amanetom da neko mora da to „nastavi” poklonio više ptica, a Portić nije razočarao na tom polju. Naprotiv, posvetio je godine njihovoj standardizaciji zvaničnom priznanju.

Po tim standardima osobine Kragujevačkog visokoletača su široka ćuba od uha do uha, mali, kratak obavezno beo kljun i beli nokti. Ako ima flekicu na kljunu obavezno je da je ima i na noktu, a kada leti rep mu je raširen u lepezu. Najreći primerci ove rase su bele boje.

Kako je kragujevački golub koji je bio pred istrebljenjem sada evropski poznata ptica 4
Najređi su primerci belog kragujevačkog visokoletača Foto: Privatna arhiva

Portić je ovi rasu ne samo obnovio, već i raširio i proširio poklanjajući ih golubarima iz Braničeva, Loznice, Sombora, Bujanovca… Ali se ni tu ne zaustavlja njegov rad na očuvanju autentičnih ptičijih vrsta iz ovog kraja jer je trenutno posvećen rehabilitaciji autohtonih divljih gusaka iz Šumadije.

Kragujevac na krilima goluba

Kako je kragujevački golub koji je bio pred istrebljenjem sada evropski poznata ptica 5Dalibor Portić je nedavno objavio knjigu „Kragujevac na krilima goluba” o posebnoj rasi visokoletača iz grada na Lepenici. Ovim izdanjem koje je objavila UK „Koraci” Portića je zaokružio svoj višegodišnji rad na očuvanju ove rase.

– Knjiga nije pisana suvoparno da je mogu razumeti samo ljudi koji se stručno bave tematikom golubarstva već kao zanmljiva, pitka istorijska priča iz života našeg grada, pristupačna svakom čitaocu – kaže Portić, po kome je grad Kragujevac kao područje bogat jedinstvnim autohtonim rasama i vrstama koje je potrebno izbaviti od izumiranja ali i zaborava.

Više vesti iz ovog grada čitajte na posebnom linku.

Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici, ali i na X nalogu. Pretplatite se na PDF izdanje lista Danas.

Komentari