Kako je Staljin 1938. hapsio filmske glumce i direktore?

Dnevne novine Vreme od pre tačno 80 godina prenose vest iz Pariza da u SSSR Staljin hapsi filmske glumice i direktore pod otpužbom kontrarevolucionarnih borbi. O ovom događaju zapravo je izvestio tadašnji sovjetski list “Kino”. List piše da je uhapšen bivši direktor filmske umetničke produkcije u Ukrajini, Levit.

“Uhapšen je, takođe, iz istih razloga, bivši umetnički direktor filmskih studija u Kijevu, Nečeo, i bivši njegovi pomoćnici”, navodi se u tekstu. “Takođe su uhapšeni još neki viši funkcioneri iz filmske industrije”.

List prenosi i zanimljivu reportažu o tome kako je izgledala Frankova Španija. Piše je francuski vice admiral, koji je proveo više od mesec dana u tadašnjoj susednoj državi.

“Pun(ih) mesec dana išao sam slobodno kuda god sam hteo, video sam koga god sam hteo da vidim, razgovarao sa licima koje sam želeo da pitam. Španija generala Franka nije ništa skrivala. Nije ništa savršeno, ali sve je dobro smišljeno u cilju da se u duhu solidarosti, poverenja i plemenitosti, ostvari napredak…”, nesvakidašnje su reci Francuza. “Svuda da se konstatuje Frankovo delo podizanja.”

O poznatom desničaru i španskom diktatoru Francuz u tom trenutku još piše da je “vođa u budućnost”, da je čovek blistave inteligencije i velike dobrote.

Vreme donosi i tekst o vojnoj pomoći Kini u sukobu sa Japanom. Tu je i izveštaj o velikom balu knjeginje Olge, kao i o svečanoj proslavi Vođe Rajha, državnog kancelara Nemačke, Adolfa Hitlera. On je tog januara 1938. godine slavio pet godina na vlasti.

Celokupno izdanje može da se čita na linku Narodne biblioteke.

Dnevni list Pravda od pre tačno 80 godna donosi istraživanje o tome u kojoj godini života se postaje slavan. Zaključak je da su građani postajali “bitni na društvenoj lestvici” između dva svetska rata – sa 30 godina.

“Mihael Faradaj, engleski naučnik, je sa 13 godina bio knjižarski šegrt, sa 16 postavio elektrolitički osnovni zakon”, navodi se u tekstu. “Aleksandar Veliki potukao je Grke kod Heroneje kad mu je bilo 18 godina. Seljanka Žan D Ark sa 17 godina postala je strah britanske vojske”.

Novinar komentariše da sa 20 godina ipak broj onih koji su uspeli postaje mnogo veći i navodi primere Šilera koji je u to vreme napisao “Razbojnike” i fizičara Njutna koji je u 24 godini otkrio osnovni zakon gravitacije.

Ipak, od 30. godine uspeh dolazi mnogo češće.

“Edison, koji je počeo kao prodavac novina, sa 34 godine izumeo je sijalicu. U 33. godini Vasko da Gama je otkrio put za Indiju, a sa 34 Martin Luter je postavio svojih 95 teza. Dante Aligijeri je u 35. završio svoju Božansku komediju”, piše novinar.

U tekstu se dodaje da od pedesete godine života uspesi opadaju, odnosno mali broj je onih koji tada postaju slavni.

Pravda donosi i tekst o uhapšenoj vođi tadašnjih japanskih liberalnih žena. Tu je i tekst koji može da se tumači kao preteča teze o globalnom otopljavanju, a nosi naslov “U Sibiru postaje toplije”.

Celokupno izdanje može da se čita na linku Narodne biblioteke.

List Danas svakoga dana prelistava glavne vesti na današnji dan pre 80 godina, tačnije 1938. godine. Predmet analize su dnevni listovi Vreme i Pravda, koji danas ne postoje. Ideja jeste da se čitaoci vrate u prošlost, da sa vremenske distance vide kako su izgledale vesti, ali i kako su novinari, pa i sami sugrađani, razmišljali u Srbiji u turbulentnom periodu između dva rata i pred sam početak Drugog svetskog rata. Pored političkih vesti, objavljivaćemo i društvene, ekonomske, ali i vesti iz domena zabave i sporta.

Projekat je realizovan u saradnji i uz materijal iz digitalne arhive Narodne biblioteke Srbije i Univerzitetske biblioteke „Svetozar Marković“.