Katarina Milovuk: Borkinja za žensko pravo glasa

Bila je upravnica i predavačica na Višoj ženskoj školi u Beogradu, bavila se humanitarnim radom i bila borkinja za ženska prava.

Rođena je 28. avgusta 1844. godine u Novom Sadu, u porodici tadašnjeg austrijskog poručnika Jovana i Jelisavete Đorđević. Njeni roditelji su smatrali da osnovno obrazovanje nije dovoljno, pa su je ohrabrili da nastavi školovanje u Rusiji. Završila je gimnaziju u Nikolajevsku, a na Univerzitetu u Odesi položila pedagoški državni ispit, nakon čega se vraća u Srbiju.

Već sa 19 godina postaje upravnica tek osnovane Više ženske škole u Beogradu i na tom položaju ostaje do 1893. kada se povlači u penziju, ali ne prestaje sa profesionalnim angažmanom. Godine 1904. bila je pozvana da radi i učestvuje u organizaciji Više srpske ženske škole u Solunu, koju su pohađale srpske devojke iz krajeva pod turskom vlašću. Zalagala se za uvođenje pedagogije i metodike, kao i za izučavanje jezika u školama. Na njeno insistiranje oformljen je školski hor. Prevodila je sa ruskog, francuskog, nemačkog i engleskog jezika. Među učenicama Katarine Milovuk bile su mnoge poznate Srpkinje, između ostalih i Draga Ljočić, Draga Mašin, Milka Grgurova, Nadežda Petrović, Maga Magazinović…

Bila je jedna od osnivača Beogradskog ženskog društva 1875. godine, prvog udruženja srpskih žena u Srbiji i bila njegova predsednica. Društvo je četiri godine po osnivanju počelo da objavljuje i prvi srpski ženski časopis Domaćica, čija je urednica nekoliko godina bila i Katarina. Iste godine osniva se i Ženska radenička škola i „Pazar“, čiji je cilj bio očuvanje zanata poput šivenja i krojenja i osposobljavanje devojaka za samostalno privređivanje.

Inicirala je osnivanje Srpskog narodnog ženskog saveza, koji se borio za pravo glasa koje žene u tom trenutku nisu imale. Bila je jedna od prvih žena koje su se digle protiv okova patrijarhalnog srpskog društva, oštro se boreći za prava žena. Godine 1906. izabrana je za prvu predsednicu ovog saveza. Još davne 1897. godine tražila je da je upišu u birački spisak. NJen zahtev je odbijen na Kasacionom sudu, sa jednim glasom protiv, ali ona nije odustala i 1900. godine šalje zahtev kralju Aleksandru Obrenoviću da dozvoli ženama da glasaju. Ponovo je odbijena. Zanimljiv je podatak da je tek četiri godine kasnije u Londonu osnovana Socijalno-politička unija žena.

„Ne znam s kakvim pravom su ljudi prisvojili svu vlast u svoje ruke i upravljaju sudbinom ove zemlje bez naše saradnje, kada je ova zemlja naša koliko i njihova, i mi smo deca ove zemlje i mi s njom delimo i zlo i dobro“, govorila je Katarina.

U julu 1913, dva meseca pred smrt, Katarina je bila jedna od govornica na Kongresu Internacionalne alijanse za žensko pravo glasa u Budimpešti.

U vreme svih ratova koji su se u Srbiji vodili za oslobođenje i ujedinjenje Katarina Milovuk aktivno se bavila humanitarnim radom, za šta je dobila više odlikovanjima. Bila je udata za Milana Milovuka, direktora beogradske Realke, profesora istorije i pravnika po struci, osnivača i prvog horovođu Beogradskog pevačkog društva.

Tekst je nastao u okviru projekta koji je sufinansiran iz budžeta Republike Srbije – Ministarstva kulture i informisanja. Stavovi izneti u podržanom medijskom projektu nužno ne izražavaju stavove organa koji je dodelio sredstva.