Knjiga Danas – Nedeljna preporuka za čitanje

PUBLICISTIKA

Nova komunikacijska uloga lidera

U suizdavaštvu dva renomirana nakladnika – Štampar Makarije iz Beograda i OKTOIH iz Podgorice – tiskana je zanimljiva i vrijedna knjiga uglednog komunikacijskog praktičara, pravnika i teoretičara menadžmenta Svetislava Milovanovića pod naslovom Liderstvo (Leadership – Lobying, Networking, Education). Urednik knjige je Radomir Uljarević, engleski prijevod Marija Stajić, likovna obrada Jovan Trkulja.

Autor knjige školovao se u Beogradu, gdje je završio Pravni fakultet, magistrirao i doktorirao. Radio je u najvišim organima pravosuđa kao sudac u Osnovnom, Višem i Vrhovnom sudu Srbije. Osnivač je poslovne grupacije institucija za konzalting u području međunarodnog prava i financijskog menadžmenta. Prethodno je publicirao zanimljivu knjigu Suvremeni vrijednosni papiri, njihova zloupotreba i pravna zaštita. Autor znanstveno i publicistički djeluje u Beogradu, Nici i Strazburu.

U sadržajnom pogledu knjiga je strukturirana u osam zasebnih poglavlja – Liderstvo; Lobiranje; Vođe kroz povijest, pojedinac, društvo i liderske nacije; Filozofija ideje vođe; Liderstvo, tržište, identiteti i komunikacija u XXI stoljeću; Liderstvo i rodna ravnopravnost; Networking i Edukacija. Predgovor knjizi priredio je ugledni sveučilišni profesor dr. Ratko Božović, s naglaskom da se stručna pažnja čitateljstva usmjeri na autorsko poimanje liderstva u novim suvremenim globalnim komunikacijskim odnosima. Stručni recenzent u predgovoru knjige posebno je istaknuo stručni doprinos autora u analizi fenomenologije vođa, lidera kroz povijest, njihove filozofske ideje, civilizacijsko, kulturno, ekonomsko i komunikacijsko značenje koje određuje osobnost svakog lidera, njegova profesionalnost, moralnost i radni doprinos.

Autor obrazlaže temeljno komunikološko pitanje Što je liderstvo? U tom kontekstu filozofski problematizira pitanje liderstva kroz nekoliko pitanja i odgovora: Da li je liderstvo nešto s čime se čovjek rađa? Je li ono pitanje čovjekova talenta? Je li liderstvo osobina odabranih koji imaju predodređeni genetski kod superiornih? Zašto je netko lider a netko ne? (…) Kako drugi prepoznaju lidera i kako se lideru pridružuju? Temeljem autorski postavljenih problemskih pitanja, u knjizi Liderstvo, možemo zaključiti da autor pledira za definiciju liderstva kao „procesa socijalnog utjecaja u kojem jedna osoba može angažirati pomoć i podršku od drugih u ostvarivanju zajednički postavljenog zadatka“. Autor se, nadalje u knjizi, opredjeljuje za poimanje liderstva kao komunikacijskog procesa u kojem lider utječe na druge pojedince i sudionike u cilju postizanja određenog komunikacijskog cilja. Time se autor odredio za novu komunikacijsku ulogu lidera i liderstva. Nova uloga lidera je u educiranom i kompetentno osposobljenom lideru koji suvereno vlada komunikacijskim vještinama i novim upravljačkim znanjima.

Autor se u knjizi opredijelio za novu inkluzivnu informacijsku i komunikacijsku paradigmu suvremenog lidera u globalnom umreženom svijetu liderske komunikacije (Networking – komunikacijski sistem) u kojem se lobiranje (Lobbying) paradigmatski približava interesnim skupinama u mnoštvu nove produkcije liderskog utjecaja na donošenje odluka od općeg i pojedinačnog značenja na svim komunikacijskim razinama: globalno, regionalno, nacionalno, lokalno i glokalno. U tom zanosnom paradigmatskom liderskom kontekstu autor je komunikacijski revolucionaran u sferi gospodarstva, kulture, znanosti, umjetnosti te političkog i društvenog života. Liderstvo i umreženo inkluzivno informacijsko društvo, na razini novih komunikacijskih liderskih spoznaja, pruža realne liderske mogućnosti da se dokine svako upravljačko posredništvo a posebno informacijsko upravljanje u ime nekoga zalažući se za izravno demokratsko vladanje svakog pojedinca kao slobodnog i angažiranog komunikativnog građanina. Umreženo inkluzivno informacijsko društvo, kao potpora liderstvu, pomaže liderima u oblikovanju komunikacijske forme koja stvara i osigurava ideju o neposrednom demokratskom liderskom komuniciranju po principu Vox populi, vox Dei, kojom se cijelo umreženo komunikacijsko društvo u kratkom vremenu (Networking sistem) može informirati, raspraviti te izjasniti o bilo kojem spornom odnosno problematičnom građanskom, gospodarskom ili političkom pitanju. Liderstvo i lideri u novom umreženom komunikacijskom društvu moraju donositi optimalne, racionalne odluke u svim sferama rada, života, politike, umjetnosti, športa, znanosti, umjetnosti i stvaralaštva. Lider svojom individualizacijom postiže da svaki građanin, kao radni i slobodni čovjek komunicira po principu, svi sa svima i o svemu, potpuno, otvoreno i slobodno… te da donosi valjane liderske odluke. Liderstvo je komunikacijski proces objedinjavanja svih čovjekovih komunikacijskih kanala u cilju postizanja uspješne poslovne, političke i građanske optimalne komunikacije.

Lider je u novom svijetu umreženog društva novi komunikativni homo novus, poslovno kompetentan, savršen i totalan u liderskom vođenju na svim razinama globalne, regionalne, nacionalne, lokalne i glokalne komunikacije. Pažljivom analizom autorove knjige o liderstvu (Lobbying, Networking, Education) uočavamo da je liderstvo vođena komunikacija, tzv. pantom metron est koja u globalnom inkluzivnom informacijskom društvu nadolazi kao nova komunikativna regulacija liderske sposobnosti u cilju postizanja sveopće konsenzualne građanske, poslovne i političke mjere vođenja i liderskog upravljanja. U posebnom poglavlju knjige koje je naslovljeno Edukacija, kako navodi autor, učinkovito liderstvo nije moguće optimalno implementirati u komunikativnoj praksi bez primjerene suvremene organizacije obrazovanja za liderstvo po mjeri 21. stoljeća. Suvremeno obrazovanje za kompetentno liderstvo, prema ovom uglednom autoru, podrazumijeva nove obrazovne modele i vrijednosti edukacije (obrazovanje za visoke etičke standarde u obrazovanju za liderstvo i odnose s poslovnim mrežnim sustavima; izvrsnost u obrazovanju; istraživački rad; timski rad; individualno i raznovrsno učenje; razvoj cjeloživotnog obrazovanja; te nova misija, vizija i vrijednosna nadogradnja obrazovanja za sustavno obrazovanje u području liderstva: samo odgovornost lidera, etika i poštivanje različitosti, povjerenje, te skrb o drugima u okruženju s posebnim naglaskom na obrazovanje za empatijsko lidersko komuniciranje i Leadership).

Možemo zaključiti, prema dosadašnjim obrazovnim i komunikološkim spoznajama, da je liderstvo i obrazovanje za lidera stvaralačka komunikativna elaboracija svih naših nacionalnih i svjetskih iskustava u području liderskog obrazovanja s aspekta novih dimenzija obrazovanja u cilju ostvarivanja uspješne i funkcionalne liderske profesije.

Analizirana dvojezična knjiga Liderstvo Svetislava Milovanovića nastala je kao rezultat njegovog višegodišnjeg istraživačkog rada u području poslovnog upravljanja te ona predstavlja novu ideju za promišljanje liderstva, kao nove znanstvene discipline u području interdisciplinarnih informacijskih i komunikacijskih znanosti, koji se znanstveno pozicionira i metodološki približava grani komunikologija. Iz svega navedenog, ovu vrijednu knjigu, slobodni sam preporučiti širem krugu čitatelja a posebno suvremenim menadžerima, poduzetnicima, gospodarstvenicima, političarima, medijskim djelatnicima, studentima i komunikolozima koji promišljaju strateški komunikacijski menadžment na svim razinama globalne, regionalne, nacionalne i lokalne liderske komunikacije.

Autor je redovni profesor dr sc. (Alma Mater Europaea – ECM & Univerza v Mariboru, FERI, Inštitut za medijske komunikacije, Maribor, Slovenia)

Mario Plenković

******************************************************************************

ESEJ O POPULIZMU

Razumevanje prvi i najvažniji korak

Ko sve danas nije nazvan populistom: protivnici nastojanja da se Evropa spasi, ličnosti kao što su Mari le Pen, mejnstrim-političari koji misle da narodu moraju da idu uz dlaku… U čemu je razlika između populiste naklonjenog levičarskom od populiste naklonjenom desničarskoj opservantnosti? Jan Verner Miler aktuelnu političku situaciju u Evropi uzeo je za polaznu tačku da skicira svoju teoriju populizma i jasno je razdvoji od demokratije. Ova teorija, izneta u knjizi Šta je populizam? (Jan-Werner Müller: Was ist Populismus? Ein Essay, Suhrkamp Verlag, Frankfurt 2016), ujedno olakšava da se sagledaju strategije koje su danas neophodne u borbi protiv populista.

Politolog Jan Verner Miler osvetljava fenomen populizma i umesto distanciranja od njega, on preporučuje refleksiju demokratije. Miler predaje političku teoriju i istoriju ideja na Prinstonu u Americi od 2005. Njegov esej nije razotkrivanje fenomena kao što je pegida protestni mitinzi desnice ili nastanak nove političke partije Alternative für Deutschland (AfD), koja je na poslednjim pokrajinskim izborima imala veliki uspeh, već je kritička teorija populizma. Milera kao istoričara ideja zanima zajednički supstrat različitih strujanja kao što je Fidesz partija Viktora Urbana u Mađarskoj ili francuskog Front National, ili pak latinoameričke varijante u sukcesiji nekadašnjeg predsednika Venecuele Huga Čaveza.

Populistički kredo glasi – Samo mi smo narod. Populisti žele da izdvoje samo pravi narod iz empirijske mase kao što je to sarkastično formulisao francuski filozof Klod Lefor. Populisti su antipluralistični, i kao takvi, antidemokratski.

Kao senka reprezentativne demokratije populizam je jedan relativno mlad fenomen. Demagozi su još u antici nastojali da uvere da su oni gore, izabrana elita, proćerdali svoje, a da pravi narod može sve bolje. Miler protivreči uvreženom mnjenju da su populisti gubitnici modernizacije, odnosno radikalizovani malograđani na silaznoj lestvici. Istraživanja su pokazala da populistima lično ništa loše ne ide. Oni su pak uvereni da u njihovoj zemlji generalno ide naniže.

Internacionalne organizacije, poput Evropske komisije, koja se rado skraćuje sa Brisel, imaju uticaja preko mere u svemu i svačemu. „Mi želimo svoju zemlju natrag!“ – populistički je Common Sense samozvanih patriota. Prelaz ka desničarskom populizmu Miler nažalost opisuje samo uzgred. Desničarski populizam polaže akcenat na jačanju nacionalne države. Levičarski populizam nastoji na kritičkoj globalističkoj obnovi.

Kako demokrate treba da se odnose prema populistima? Miler ne želi da nadmeno odozgo sudi i a priori isključuje, već najpre da diskutuje. Populizam je fenomen koji nas prisiljava na promišljanje šta mi od demokratije očekujemo. Ovo izgleda naporno, ali čini se da u odnošenju prema populistima nema boljeg recepta. Ne samo u evropskim zemljama, već širom čitavog sveta populističke partije su u uzrastu. U pojedinim zemljama Latinske Amerike i Istočne Evrope populisti su na vlasti – u SAD je Donald Trump izabran za predsednika, u Nemačkoj jača ekstremna desnica pod barjakom AfD. Ovakav razvoj sugeriše pitanje: Kada su političari populisti? Kako se odražava njihovo delovanje na demokratska društva? Kako sa populistima treba da se ophodi na demokratski način? Na ova pitanja Jan Verner Miler nastoji da odgovori u ovom poantiranom i stilistički briljantno napisanom eseju.

Miler najpre razvija jednu definiciju populizma koja bi trebalo da bude istorijski fundirana, a koja je saobrazna različitim nacionalnim vidovima i pojavnostima, a ipak sadrži zajedničke karakteristike. Populizam je, tome saobrazno, jedna forma političke delatnosti, koja se poziva na pozitivnu predstavu naroda kao sopstvenu legitimaciju. Pri tome je on tendencijelno antieliteran i nadasve antipluralističan. Za Milera je u demokratiji pitanje pripadnosti suverenom narodu zapravo odlučujuće i centralno u postojanoj javnoj debati.

Populisti insistiraju na empirijskoj prirodi naroda kroz koju će de facto biti konstituisano moralno jezgro: jednom dobrom mi biće suprotstavljeni zli drugi. Otuda su populisti jedan specifično moderan fenomen: drugačije no u direktnoj demokratije klasične Atine, u reprezentativnoj demokratiji je moguće da se tvrdi da je dobar, pravi narod zastupljen u političkim institucijama, dok sa drugima to nije slučaj.

Što se prakse populističke politike tiče na delu su tri strategije političkog delovanja: polarizovanje, moralizovanje i identifikacija neprijatelja. Uzrok savremenom populizmu u EU i njenim državama-članicama Miler vidi konkretno u tome što „Evropljani žive u čeličnoj kući ograničene demokratije“, i u iskustvu „izgubljene kontrole i prepuštenosti“, što je kod mnogih građana vodilo ka želji da se „i legitimna moć stavi pod kontrolu“, kojom se populisti kao devizom rado služe. Ovu dijagnozu uzima Miler za polaznu tačku razmatranja o tome ni bi li supranacionalna demokratija bila najbolja reakcija, odnosno alternativa.

Iako Miler nije uspeo da pokaže kraljevski put rešenja ovog fenomena, njemu maestralno polazi za rukom da populizam kao politički fenomen učini jasnijim, što je već samo po sebi značajan prilog. Razumevanje je prvi i najvažniji korak ka rešenju problema.

Zoran Andrić

********************************************************************************

PORTALIBRIS

Žanrovska književnost u Zborniku Matice srpske

Nebojša Petković, saopšteno je iz IK PortaLibris, obuhvaćen je u zborniku radova Matice o srpske o žanrovskoj književnosti. Reč je o analitičkom radu koji su priredili prof. dr Vladislava Gordić Petković i prof. dr Zoran Paunović – Žanrovska ukrštanja srpske i anglofone književnosti: prevodna recepcija i književnoteorijska interpretacija.

O prisutnosti istorijskih i mitoloških motiva, Mladen Jakovljević u tekstu Prošlost u savremenoj fantazijskoj prozi, pored Bobana Kneževića, Vladimira Lazovića i Dragana R. Filipovića, razmatra i delo Nebojše Petkivića, koji piše postapokaliptičnu epsku fantastiku (trilogija Poslednji grad – Potraga, Rat i Izdaja). Bavi se i nezaobilaznim, prvim uspešnim romanima istorijsko-mitološke fantastike na srpskoj sceni, delima sada već poštovanog i poznatog Aleksandra Tešića, koja je plasirao PortaLibris (trilogije Kosingas i Zmaj i ždral).

U radu U odbranu magijskog realizma u kontinentalnoj Evropi, Arijana Luburić Cvijanović i Viktorija Krombholc upoređuju dela Gorana Petrovića sa stvaralaštvom Toni Morison i Salmana Ruždija.

Da se, u skladu sa svetskim tendencijama, razvija i domaća dečja književnost ukazuje rad Bojane Vujin Čarobnjaci i leptiri: engleska i srpska fantastična proza za decu, koji se bavi romanima Peti leptir Uroša Petrovića i Nikolaj Mirjane Stakić. Uz navedene, u zborniku se nalaze i radove Transformacija i emancipacija kao relevantni koncepti u prozi Sare Voters i Judite Šalgo Vladislave Gordić Petković, Izgnanstvo i intertekst: Džejms Džojs kao junak romana Severni zid Dragana Velikića Ivane Đurić Paunović i Zorane Paunovića, Aktuelnost renesansnih tekovina Milene Kaličanin, Ketrin i Edgar Linton: neuspelo kroćenje goropadi Nataše Gojković, Don DeLilo i logika zavere Aleksandre Vukotić i rad Od „Dinastije“ do „Voga“: Analiza kvir porodica u filmu Dženi Livingston „Pariz gori“ (1990) Nikole Stepića.

D. S.

********************************************************************************

EX-YU PROZA

Emotivni monolog žene

Roman Alma Maler mladog makedonskog pisca Saše Dimoskog, pojavio se ovih dana u izdanju Lagune, u prevodu Zorana Penevskog. Reč je o kratkom romanu koji predstavlja emotivni monolog žene koja je posvetila život svojoj ljubavi. Zbog desetogodišnjeg braka sa introvertnim Malerom, Alma će se odreći svoje muzičke karijere, a nakon njegove smrti, uslediće veze sa arhitektom Valterom Gropijusom, slikarom Oskarom Kokoškom i piscem Francom Verfelom. Alma Maler je bila supruga, ljubavnica, muza, intimna prijateljica izuzetnih umetnika, pojava koja je obeležila jednu epohu svojom jedinstvenom dušom, otpornom na zaborav. Uz skoro poetsko preispitivanje junakinje, svaki čitalac zapitaće se kako doživljava ljubav.

Sašo Dimoski spada među najbolje mlade makedonske pisce. Dobitnik je više nagrada za svoja dela, a njegov lirski ton odveo je Almu Maler na scenu Makedonskog narodnog pozorišta i u ruke američkih izdavača.

K. L. D.

********************************************************************************

ON THE ROAD

U potrazi za smislom života

Izdavačka kuća Heliks nedavno je objavila knjigu Smrt vozi audi danskog autora Kristijana Bang Fosa, koji će tim povodom biti gost ove kuće, od 22. do 24. februara, a promocija je zakazan za sredu, 23. februara, u knjižari Delfi SKC od 18 sati.

Kristijan Bang Fos rođen je u Danskoj 1977. Diplomirao je na Danskoj akademiji za pisce 2003, prvi roman Vetar ribe objavio je godinu dana kasnije, i zadivio kritičare stilom i preciznim opisom naizgled uobičajenih svakodnevnih postupaka i stremljenja. Usledio je roman Oluje u 99 2008, koji karakteriše crni humor. Smrt vozi audi je satirična on the road priča o potrazi za smislom života u modernom društvu. Za ovaj roman dobio je Evropsku nagradu za književnost 2013. godine.

Roman Smrt vozi audi IK Heliks objavila je u okviru projekta Trans-Evropa: književno putovanje kontinentom.

K. H. D.

*******************************************************************************

PROZA

Naslednik Proklete avlije

Roman Istanbul Istanbul, jednog od najznačajnijih savremenih turskih pisaca Burhana Sonmeza, nedavno se pojavio u izdanju zrenjaninske Agore, u prevodu Vesne Gazdić. Izdavač knjigu najavljuje kao dostojnog naslednika Andrićeve Proklete avlije, a radnja je smeštena upravo u istanbulskom zatvoru. Burhan Sonmez (1965) diplomirao je pravo na Univerzitetu Istanbul. Jedno vreme radio je kao advokat i pisao za razne časopise. Dugo je živeo u Velikoj Britaniji. Autor je romana Kuzey (Sever), Nevini i Istanbul Istanbul. NJegove priče uvrštene su u tri antologije. Dobitnik je počasne nagrade za priču koju dodeljuje književno-umetničko udruženje Burse. Dela su mu prevedena na dvadeset jezika. Živi u Istanbulu i Kembridžu. Somnez će tokom marta posetiti Srbiju.

„Iako je ovo knjiga o zatvorenicima koji u hladnim ćelijama čekaju red na torturu, njene stranice se ne okreću da bi se otkrio novi metod mučenja već da bi se saznalo kako su se ovi ljudi oduprli diktaturi straha, šta im je pružalo utehu i mogućnost da na drugačiji način posmatraju trenutak u kome se nalaze. Svaki put kad se jedan od njih vrati sa mučenja, ostali ga promrzlog greju svojim telima, pobrinu se za njegove rane, a zatim mu pričama okrepe ranjenu dušu: pričama koje su dovoljno dobre i lekovite kao one iz Dekamerona i Hiljadu i jedne noći kojima su inspirisane. Glavni i jedini nepromenljiv junak tih zagonetki, bajki, lovačkih, monaških, životnih priča je Istanbul sa svim različitostima koje u njemu žive, stvaraju se i izmišljaju“, navodi, između ostalog, Vesna Gazdić u predgovoru za ovu knjigu.

K. A. D.

*******************************************************************************

KONKURSI

SF/H/F priče

Konkurs za neobjavljenu priču iz domena naučne fantastike objavili su nedavno sajt za promociju fantastične književnosti Art-Anima.com i Kontrast izdavaštvo. Redakcija Književne fantastike, publikacije koja je dosad objavljivana u formi almanaha, s od juna 2017. počinje da izlazi kao časopis magazinskog tipa, odabraće samo jednu priču za objavljivanje, a to prozno ostvarenje biće nagrađeno i novčanim iznosom od 100 evra.

Na konkurs se prihvataju SF/H/F priče pisane na srpskom jeziku (ili jezicima s kojih nije potrebno prevođenje), tema je slobodna, a priče moraju da budu dužine između 20 i 33 hiljade slovnih mesta (računajući i razmake). Pravo učešća imaju svi radovi koji ranije nisu objavljivani u elektronskom i/ili štampanom obliku. Radovi moraju biti otkucani u wordu (Times New Roman, veličina 12). Uz priče obavezno dostaviti kratku biografiju, adresu stanovanja i kontakt broj telefona. Priče treba slati na [email protected]. Jedan autor može poslati samo jednu priču, a rok za slanje ističe zaključno sa 31. martom 2017. Nagrada će dobitniku biti uručena tokom 4. Festivala fantastične književnosti Art-Anima, koji se održava početkom juna 2017. u Beogradu.

K. K. D.