Ko je bio Adem Jašari, čije prezime je uzburkalo javnost posle meča Srbija – Švajcarska?

Jašari je heroj dostojanstva albanskog naroda, dodala je Osmani, na dan kada je pre 67 godina rođen Adem Jašari.

Da podsetimo, prezime Jašari dospelo je u žižu javnosti nakon što je u dresu saigrača Jašarija, Granit Džaka, kapiten reprezentacije Švajcarske, slavio trijumf nad „orlovima“ na Mundijalu.

Komandanta OVK, Kosovo se seća i svakog 5. marta kada se obeležava godišnjica epopeje OVK, kako su nazvani trodnevni događaji koji su usledili napadom tadašnje srpske policije na selo Prekaz, u oblasti Drenice, u kojima je ubijen vođa OVK Adem Jašari.

Tom prilikom, piše Radio Slobodna Evropa, u kući Adema Jašarija ubijeno je više od 50 članova porodice među kojima je bilo i žena i dece.

Napadi su počeli 5. marta 1998. u šest sati ujutru, nakon što je Prekaze opkoljeno. Borba i odbrana porodice Jašari trajala je do 7. marta. Prema rečima jedine preživele Besarte Jašari, Adem je poginuo poslednjeg dana borbe.

Kuća Adema Jašarija danas pripada Memorijalnom centru „Adem Jašari“ u kojem su sahranjeni svi članovi porodice.

“Njih je napala Srbija, predvođena Miloševićevim režimom, čak i u decembru 1991. i u januaru 1998. Svi ovi napadi na Jašarije bili su udruženi zločinački poduhvat Srbije. OVK je vodila odbrambeni rat i naša pravda i istina se ne mogu otuđiti ni od distorzija koje dolaze, ni od poricanja koje se prave“, istakao je premijer Kosova Aljbin Kurti, 5. marta ove godine tokom odavanja počasti OVK u Memorijalnom kompleksu „Adem Jašari“ u Srbici.

Premijer Kurti je rekao da se porodica Jašari žrtvovala za slobodu Kosova, ujedinila narod i dala odlučujući podsticaj Oslobodilačkoj vojsci Kosova.

U feljtonu koji je pre neku godinu objavio novinar iz Vranja Radoman Irić, koji se prirodom i karakterom srpsko-albanskih odnosa bavi više od trideset godina ukazuje da je OVK osnovana 1994, ali se u javnosti prvi put pojavila 1996.

Za njenog osnivača slovi Adem Jašari (1955) iz sela Prekaze, sa svojom Dreničkom grupom. U žestokom obračunu sa srpskom policijom ubijen je marta 1998. u porodičnoj kući, zajedno sa 56 članova svoje porodice. OVK je pokrivala celo Kosovo sa svojim operativnim zonama Lab, Drenica, Šalja, Nerodimlje, Drim, Dukađini, Paštrik i Karadak.

U krugu osnivača, pored Jašarija su Salji Čekaj, Zahir Pajaziti, Hašim Tači, Agim Čeku, Fatmir Ljimaj, Ramuš Haradinaj, Bekim Beriša, Agim Ramadani i drugi. Prema procenama Vojske Jugoslavije marta 1988. OVK je imala oko 3.000 naoružanih vojnika i oko 7.000 naoružanih pristalica.

U svom feljtonu Jirić još piše: „Jašarijeva smrt je učvrstila Albance u njihovoj borbi, pa je OVK početkom leta 1998. imala blizu 25.000 pripadnika, pod svojom kontrolom je držala 40 odsto teritorije Kosova, akcije i napade je izvodila svakodnevno, a njen novi komandant je bio Hašim Tači. On će na toj poziciji ostati sve do raspuštanja OVK 1999.“

Prema mišljenju vojnih teoretičara, napominje Irić, glavnu ulogu u stvaranju jake OVK nisu igrali ni pojedinci, ni institucije sa Kosova ili Albanije, već neke organizacije iz Velike Britanije i SAD.

One su, ukazuje, preko albanske dijaspore, koja je bila glavni finansijer, pružale svu potrebnu logistiku u obuci pripadnika, vojnoj organizaciji, delovanju na terenu, a posebno u snabdevanju opremom i naoružanjem.

Službeni Beograd je Oslobodilačku vojsku Kosova svrstavao u terorističke organizacije, a takav stav je službeno, tek pred samu eskalaciju sukoba i NATO bombardovanje, prihvatio i američki Stejt Department zbog napada i masakra nad civilima, formiranja logora i zbog uništavanja kulturnih i religijskih spomenika,piše u feljtonu.

Bekim Jašari je pre neku godinu u razgovoru za Anadolu Agency (AA) govorio o svom dedi navodeći da je bio prvi učitelj u Drenici nakon Drugog svetskog rata i da je tokom života, zbog svoje stalne borbe za slobodu Albanaca, gonjen i zatvaran od tadašnjeg režima za koji je to bilo neprihvatljivo.

“Imao je tri sina i pet kćerki, podigao ih je i obrazovao u duhu ljubavi prema domovini, a potom je i lično sa svojim drugim sinom Hamzom, mojim ocem, bio učesnik, a možda i organizator, demonstracija 1968. koje su bile za nacionalnu zastavu u našem regionu”, priča Bekim.

Šabanov sin Rifat od 1969. bio je u Nemačkoj, dok su Hamza i Adem bili u Prekazu, na Kosovu, gde su se i školovali i gde započinju sa aktivnostima za svoju domovinu, naveo je.

Po njegovim rečima, Hamza i Adem bili su organizatori demonstracija ‘89. na Kosovu i bili su uključeni u tadašnji pokret koji je želeo da nešto uradi za svoju zemlju.

Nakon što se Adem sa grupom svojih drugova vratio sa obuke u Albaniji 1991. otkriven je od režima i 30. decembra 1991. njihova kuća u Prekazu je opkoljena i došlo je do vatrenog obračuna u kome je bilo ubijenih i ranjenih sa obe strane.

„Od tada Adem je s puškom u ruci“, kaže Bekim, „širio svoju grupu i širom Kosova mobilisao Albance“.

Drugi napad srpskih snaga bezbednosti na kuću Šabana Jašarija dogodio se 22. januara 1998. kada je, takođe, bilo mrtvih i ranjenih na srpskoj strani, dok su u njihovoj kući ranjene dve devojčice, kćerke Rifata i Hamze. Treći i poslednji napad započet je 5. marta 1998. u šest sati ujutru.

“Svedoci kažu da su tokom cele noći 4. marta dolazile srpske vojno-policijske i paramilitarne snage, oko 15 hiljada ljudi s vojnom mašinerijom, koji su bili smešteni u gradu Skenderaju i najveći deo tih snaga je bio na obližnjem brdu, koje vidimo, a na kome je bila fabrika municije i u to vreme srpska vojna baza”, kaže Bekim Jašari.

„Ubijeno je 20 članova naše uže porodice, Šaban Jašari sa sinovima, ženom, snajama, unucima i unukama. Ukupno 20”, naglašava Bekim.

Sa gostima, među kojima su bili Ademov i Hamzin ujak i šira porodica Jašari, ubijeno je ukupno 59 osoba i svi su sahranjeni zajedno na obližnjem brdu.

Kako ističe Bekim, njegova sestra Besarta, tada desetogodišnja devojčica, koja je bila sa porodicom u opkoljenoj kući, preživela je bez ikakvih posledica. Preživeo je i drugi po redu Rifatov sin, Baškim, koji je u momentu napada bio u Prekazu, ali ne u kući, nego se borio sa još nekoliko rođaka.

Bekim je za dijalog sa Srbijom navodeći da je to potpuno normalno nakon rata, jer su mnoge države u svetu vodile rat pa su stvorile prijateljske odnose i danas imaju dobre međusobne odnose.

Pre pet godina kosovski režiser i scenarista Ljuan Krueziu spremajući film o Ademu Jašariju nudio je glavnu ulogu glumcu Radetu Šerbedžiji.

Krueziu je stupio u kontakt sa Šerbedžijom preko kosovskog glumca Envera Petrovcija.

Šerbedžija je, međutim, odbio ulogu Jašarija uz obrazloženje da ako bi kao „Srbin prihvatio tu ulogu, onda bi ceo svet priznao nekadašnjeg komandanta OVK“.