Kraljevo pamti žrtve stradanja iz oktobra 1941. godine

Tada su u periodu od 15. do 20. oktobra pripadnici regularnih snaga nemačkog Vermahta, svrstani u 717 rezervnu, Posadnu pešadijsku diviziju, sačinjenu mahom od austrijanaca  „trećepozivaca“, streljali, kako se za sada, pouzdano zna, 2.255 ljudi, mahom kraljevčana, radnika Fabrike vagona, Fabrike aviona  i ondašnje Državne železničke radionice.

Do ovih, preciznijih podataka, došla je, posle višegodišnjeg rada, istoričarka Silvija Krejaković i objavila ih je 2013. godine u svojoj knjizi „Identiteti“ u izdanju Muzeja žrtava genocida.

Valja reći da se temom kraljevačkog oktobra, zadnih godina iz različitih uglova bave i drugi istorčari mlađe generacije kako oni iz Narodnog muzeja Kraljeva tako i drugi angažovani van ove institucije, poput dr. Dragoljuba Danilovića, Vojkana i Nemanje Trifunovića. Svi oni su, na svoj način, doprineli da se višegodišnje licitiranje brojem nevino stradalih zarad dnevno političkih potreba vlasti prekine i da se fokus stavi na personalizaciju, utvrđivanje imena i prezimena stradalih a samim tim i tačnog broja streljanih.

Jer, razlozi njihovog stradanja su jednako besmisleni bez obzira da li ih je, kako se to dobre prve četri posleratne decenije govorilo streljano 6.000 hiljada ili više od 2.255.

Koreni tog zla tiču se ideologije fašizma omeđene normom Rasnih zakona iz 1935 godine a u konkretnom slučaju „materijalizovanog“ naredbama glavešina Trećeg rajha, Hitlera, Vilhema Lista i vojnog zapovednika Jugoistoka generala Franca Bemea koji je, svojim potčinjenim vojnicima u Srbiji poručio : „Vaš je zadatak da prokrstarite zemljom u kojoj se 1914. potocima lila nemačka krv usled podmuklosti Srba, muškaraca i žena. Vi ste osvetnici tih mrtvih. Za celu Srbiju ima se stvoriti zastrašujući primer koji mora pogoditi celokupno stanovništvo.“

To su radili sprovodeći odmazde drakonskih razmera: 50 streljanih Srba za jednog ranjenog nemačkog vojnika i 100 streljanih za jednog ubijenog nemačkog vojnika! Počeli su sa tim svojim krvavim pirom septembra 1941 godine u Mačvi, nastavili oktobra iste godine u Kraljevu i Kragujevcu a sličnih stratišta nastalih kao plod jedne tako opake ideologije kakav je fašizam, bilo je još, po čitavoj Srbiji tokom svih godina II svetskog rata.

Posle komemorativne sednice Skupštine grada na kojoj je govorio istoričar iz Kraljeva Nemanja Trifunović, članovi Vatrogasnog orkestra „27. septembar“ su na Groblju streljanih izveli himnu Srbije „Bože pravde“, da bi potom vojnici Druge brigade Kopnene vojske ispalili počasni plotun, a sveštenici eparhije Žičke služili parastos.

Zvaničnici grada  su položili vence na humke stradalih, a potom se gradonačelnik  Kraljeva Predrag Terzić obratio prisutnima i rekao: „ Čini mi se da oktobara poput ovog imali nismo.Sabirali smo se na zemlji vašom krvlju natopljenoj, zbog vas, na vašem i našem Lagerskom groblju, da nas uvek bude više, a danas… zarad onih posle nas zbog pošasti nazvane virus korona, sabismo svoje redove. Nema dečje graje. Inače bismo svoje naslednike utišavali, a danas nam nedostaje da nas nadglasaju – kazao je Terzić nakon pomena kojem ove godine, zbog epidemiološke situacije, nije prisustvovalo više ljudi.