kuća slavka županskogDa Grad Zrenjanin nije decembra 2018. godine otkupio deo u kojoj je živeo i radio dr Slavko Županski, advokat, političar i vođa srpskog nacionalnog pokreta u Banatu u vreme Austrougarske monarhije i Prvog svetskog rata, osnivač i predsednik Srpskog narodnog odbora u Velikom Bečkereku i veliki župan Torontalske županije, vrlo je verovatno da bi ova kuća sa velikom kulturno istorijskom vrednosti bila pretvorena u lokale.
Naime, deo originalne kuće već je ranije prodat i pretvoren u poslovni prostor.
Kuća u kojoj su živeli dr Slavko Županski i njegovi potomci, osim što ima veliku istorijsku i kulturnu, ima i značajnu arhitektonsku vrednost, jer je projekat njene rekonstrukcije izradio Dragiša Brašovan, jedan od najznačajnijh arhitekata 20. veka.
Tri i po godine nakon što je kuća prešla u vlasništvo grada i nakon što je objavljeno da će ona ubuduće biti depadans zrenjaninskog muzeja, na kući se ništa nije radilo.
Kuća je u vrlo lošem stanju, krov prokišnjava a fasada i stolarija vape za sanacijom.
Ulazna metalna vrata su zakatančena a sudeći po fotografijama samog ulaza, teško da je kuću neko obilazio poslednjih meseci.
Koji su planovi sa spomen kućom, šta je dosada učinjeno i može li se ona uopšte obići, potražili smo u Narodnom muzeju Zrenjanin. Odgovore smo dobili u pisanom obliku.
Spomen-kuća Slavka Županskog pod okriljem je Narodnog muzeja Zrenjanin od 2019. godine i dostupna je za publiku uz prethodnu najavu posete. Poseta se može najaviti Pedagoško-informativnoj službi Narodnog muzeja Zrenjanin, nekoliko dana ranije a publiku će dočekati kustosi Muzeja Vladislava Ignjatov, istoričar i Dejan Vorgić, istoričar umetnosti. Svakog 31. oktobra vrata kuće su otvorena za posete bez prethodne najave u okviru proslave godišnjica jubileja osnivanja Srpskog narodnog odbora, kažu u Narodnom muzeju.
Stručnjaci Narodnog muzeja su zaostavštinu porodice Županski sortirali. Blizu 100 predmeta uvedeno je u muzejske zbirke, dok jedan manji deo materijala još uvek čeka na dalju analizu. Najstariji zatečeni predmeti potiču iz vremena oko sredine 19. veka, kao što je primer bohemijske porcelanske vaze Pirkenhamer (1846-1857), dok najmlađi pripadaju poslednjim decenijama 20. veka.
Dve celine se svojim kvalitetom i intenzitetom posebno izdvajaju, a to je kolekcija od blizu trideset porodičnih fotografija Županskih i više značajnih komada nameštaja, kao što su istoricistički trpezarijski sto fabrike Anton Bence & sin ili stolice koje su se nekada nalazile u vlasništvu Prvog dunavskog parobrodskog društva, kažu u Narodnom muzeju.
Bibliotečki fond broji više od tri stotine publikacija, a najstarija sačuvana knjiga u njemu je „Povesnica srpskog naroda od najstariji´ vremena do godine 1850.“ Danila Medakovića iz 1851. godine, ističu u muzeju.
Ono što jeste problem sa ovim spomenikom kulture, koji je pod zaštitom Zavoda za zaštitu spomenika kulture, je da na kući nije bilo investicija osim redovnog održavanja. U investicionim planovima za ovu godinu u gradskom budžetu nisu predviđena sredstava za ozbiljnije intervencije na spomen kući.
Novac se za rekonstrukciju može obezbediti i iz drugih fondova, ali koliko je poznato nijedan kulturna institucija ne planira da ove godine sa projektom rekonstrukcije konkuriše na nekom drugom nivou.
Po svemu sudeći, spomen kuću će i ove godine delegacije obići 31. oktobra i na nju okačiti vence. I zaboraviti do sledeće godine.
Više informacija iz ovog grada čitajte na posebnom linku.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici, ali i na X nalogu. Pretplatite se na PDF izdanje lista Danas.
