Lik Isusa Hrista kroz vekove

Tako i lik Gospoda našega Isusa Hrista, kao kristal čisti odsjaj hrišćanske duše“, počinje tekst „Lik Isusa Hrista kroz vekove“, na strani 17. u prvom broju Ilustrovanog lista, iz 1928. godine.

Uz ilustraciju Hrista na magarcu, dalje se objašnjava da je predmet koji je „sunčani dan, nedelju načinio Gospodnjom“ imao prvobitno značaj lučonoše, te da je njegov simbol bio pradrevni sunčani znak, ravnokraki krst koji je najstarijim kulturnim narodima najavljivao život i smrt.

U početku je Isusov lik bio, navodi se, lik vizionara, apokaliptičan, simbol čovekoljupca koji je u vreme najvećeg cezarističkog krvavog pijanstva, u doba najveće ropske potištenosti čoveka, zgaženom ljudskom dostojanstvu doneo oslobođenje i procvat.

Svaki naraštaj Isusa doživljava iznova, navodi Ilustrovani list, a „niz Hristovih slika iz svih vremena predstavlja u isti mah istoriju duše vekova i naroda.“ Hristova ideja dugo je pre rođenja Hrista ispunjavala duhove staroga sveta. Tako ga ima u spisima Mandejaca gde se Hristos prikazuje kao dobri pastir, kao ribar ljudi, kao Orfej. Ta prastara predstava, navodi se, gospodari isključivo u najstarijim prikazivanjima Hrista, na slikama u katakombama u Rimu, Kipru, Napulju, Egiptu.

„Slika Hristova iz katakombe Petra i Marcelina je možda stariji i najindividualniji tip Isusa, ali on potiče tek iz 4. stoleća po Hristu. Ono je postalo praćelijom za izrastanje svih poznijih slika Isusovih“, piše Ilustrovani list.

List navodi da su „usamljeni slučajevi“ umetnika poput Leonarda ili Mikelanđela koji su Isusa slikali golobradog, da je više onih koji su kao inspiraciju imali „bradatog Isusa iz Petrove katakombe“.

Kad su germani po prelasku u hrišćanstvo hteli da prikažu Isusa, ističe se, u njihovoj slici su se osećali prizvuci boga svetlosti Baldura. Najzanimljiviji primer ovakve vrste je irsko-škotski Hristos iz jedne biblije u Sen Galenu u Švajcarskoj.

„Vizantiske i azijatske glave Isusa stilizovane su, obavijene mističnom tamom, nadčovečanske, stroge, asketske. Ekstrem, preterivanje na Zapadu je sladunjavi, nešto ženskasti, odveć blagi Isus; na Istoku pak, jedan u tvrdoći i magiji okamenjeni Isus“, navodi se u tekstu, koji je ilustrovan slikama Isusa Hrista, autora Rafaela, Karačija, Velaskeza i Albrehta Direra.

Ceo tekst pročitajte na linku Digitalne Narodne biblioteke Srbije.

* Na današnji dan 1938. dnevne novine Pravda i Vreme, koje prelistavamo na sajtu svakoga jutra, nisu izašle zbog praznika.