Milica Tomić: Političarka i urednica 1

Milica Tomić (1859 – 1944), bila je srpska političarka, poslanica, urednica, feministkinja i aktivistkinja. Rođena je u Novom Sadu, kao ćerka Svetozara Miletića, političkog prvaka Srba u Ugarskoj, koji je nadahnut nacionalnim duhom dao svojoj ćerki ime po prvoj srpskoj pesnikinji Milici Stojadinović Srpkinji.

Pored toga što joj je otac bio uticajan političar, Milica se udala za Jašu Tomića, koji je takođe bio značajna figura u političkom životu, kao vođa moćne radikalne stranke u Vojvodini krajem 19. i početkom 20. veka. Uz izuzetno snažne i uticajne muške figure, Milica Tomić je od najranije mladosti bila politički aktivna.

Najveći deo života provela je u Novom Sadu baveći se politikom, uređivanjem časopisa i feminističko-emancipatorskim aktivizmom. Školovala se u Novom Sadu, Beču i Pešti i govorila je nekoliko jezika: nemački, mađarski, francuski i engleski. Od najranijih dana njenog detinjstva, otac Svetozar Miletić uputio ju je u svoje planove, ideje i poslove, pa je postala njegova glavna saradnica kao vrlo mlada devojka. U politički život ušla je za vreme Miletićevog drugog boravka u zatvoru (1876-1879). Tada je održavala očevu prepisku i kontakte, redovno ga obaveštavala o političkim i drugim društvenim događajima. U tom periodu ostvarila je i sopstvene političke veze. Počela je da uređuje „Zastavu“ i da piše članke za ovo, najvažnije političko glasilo Srba u Ugarskoj, koje je osnovao upravo njen otac, a čija je vlasnica kasnije postala. Angažman Milice Tomić u ovom periodu omogućio je funkcionisanje i stranke i lista, koji bi u suprotnom, zbog trogodišnjeg boravka Miletića u zatvoru, ili bili ugašeni ili bi ih preuzeli politički oponenti.

Pored političkog angažmana u stranci svoga supruga Jaše Tomića, bila je jedna od šest žena koje su kao poslanice 1918. godine učestvovale u radu Velike narodne skupštine u Novom Sadu, koja je odlučivala o pripajanju Banata, Bačke i Baranje Kraljevini Srbiji. To je bio prvi i usamljeni slučaj političke emancipacije žena na ovim prostorima, i moralo je proći još nekoliko decenija da bi žene dobile puna politička prava i u tom segmentu se izjednačile sa muškarcima.

Bila je izuzetno angažovana na poslovima emancipacije i prosvećenja žena, i delovala je u različitim feminističkim udruženjima i organizacijama. Bila je upućena u svetske feminističke tokove i vodila je prepisku sa vodećim feministkinjama svoga vremena, među kojima je bila i sufražetkinja Rozika Roza Švimer. Bila je osnivačica ženske čitaonice „Posestrima“ i urednica i vlasnica lista „Žena“, koji je redovno izlazio od 1911. do 1922. godine. Čitaonica „Posestrima“ delovala je na području ženskog opismenjavanja, obrazovanja i opšte emancipacije. Milica Tomić verovala je da je obrazovanje osnovni preduslov za napredak žene, ali i u skladu sa uverenjem o neophodnoj solidarnosti različitih društvenih slojeva.

Bila je jedina žena potpisana kao urednica časopisa u prvim decenijama 20. veka. List „Žena“ imao je prevashodno emancipatorsku i prosvetiteljsku ulogu i nastojao je da kreira i promoviše koncept nove žene, ili, kako će Julka Hlapec Đorđević deceniju kasnije govoriti, koncept advanced woman, kao i da pokaže koje su njene nove uloge u društvu. U tekstovima koji su objavljivani u ovom listu insistiralo se na važnosti obrazovanja žene, na njenom izlasku iz privatne sfere kuće i porodice i uključivanju u javnu sferu, koja je mahom bila rezervisana za muškarce.

Tekst je nastao u okviru projekta koji je sufinansiran iz budžeta Republike Srbije – Ministarstva kulture i informisanja. Stavovi izneti u podržanom medijskom projektu nužno ne izražavaju stavove organa koji je dodelio sredstva.

Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici, ali i na X nalogu. Pretplatite se na PDF izdanje lista Danas.

Komentari