Opšte je poznato da državu Liban mnogi zovu i „zemlja kedrova“, ali je manje poznato da takvog drveća ima i u Novom Sadu, koji je daleko od Mediterana. I to ne samo nekoliko stabala, nego čak više od stotinu kedrova krasi novosadske parkove i zelene površine.
Najpoznatiji, a odnedavno i najvidljiviji, je kedar koji raste u blizini marketa Lidla na Futoškom putu, u komšiluku garaža i uprave Gradskog saobraćajnog preduzeća.
To usamljeno drvo uživa posebno pozitivne emocije građana koji žive u okolini. Jelena Prica, pomoćnik direktora „Gradskog zelenila“, kaže da taj kedar ima neobičan rodoslov i zasluge, iako se ne zna ko ga je i kada tačno doneo i posadio u Novom Sadu.
„Za njega se komotno može reći da je otac novosadskih kedrova. Neobično drvo na sadašnju lokaciju na Futoškom putu presađeno je nakon seobe, jer je prvobitno zasađeno i raslo kod Almaškog groblja gde je provelo „detinjstvo“ tokom prvih deset godina. Na današnju lokaciju, gde je bio rasadnik „Zelenila“, presadili su ga krajem pedesetih godina 20. veka radnici tadašnje „Komunalne ustanove“ koja je gazdovala sa novosadskim drvoredima“, navodi Prica.
Prema njenim rečima, prvih deset godina, kedar je rastao u ondašnjem rasadniku pored Almaškog groblja i njegovim generativnim razmnožavanjem nastalo je oko 100 kedrova koji rastu u Novom Sadu, ali i okolini jer su potomke „Lidlovog kedra“ kupovali i sadili domaćini iz okoline grada.
Neobično lepo drvo je zapravo „atlaski kedar“. Vrsta dobro podnosi klimatske ekstreme, pa se smatra najotpornijom vrstom kedra. Raste brzo, relativno je otporan prema štetnim gasovima. Tolerantniji je na sušu i pripeku od većine četinara. Kod nas se često sreće u parkovima, uzgaja se odvojeno (kao soliter, kako kažu stručnjaci) ili u manjim grupama u gradskim sredinama, zbog svoje dekorativnosti i izdržljivosti u gradskim uslovima. Poznato je da vrsta raste u šumama u Šumadiji, na teritoriji Oplenca i u okolini Beograda.
„Vodeći poreklo iz brdovitih predela, u ravnici stablo kedra nije čest prizor. Ipak, drvo prkosi zakonitostima, jer je u pitanju Atlaski kedar, najotporniji predstavnik svoje vrste, dovoljno jak da stoički podnosi sve prirodne izazove i brzo raste. Zbog interesantne boje krošnje nosi naziv Plavi Atlaski kedar, piše na tabli postavljenoj uz ovo neobično drvo.
Naziv kedar u grčkom jeziku označav „mirisno drvo“. Zbog svog umirujućeg i uzdižućeg mirisa od davnina se koristi poput tamjana.
Savremeni biolozi često navode kako kedar ima dušu i vrlo sličan biološki ritam kao čovek. Naime, kedar ne ispoljava svoju aktivnost u tačno odrđenim satima kao drugo drveće, već u zavisnosti od spoljašnjih okolnosti – poput čoveka. Kada je vreme vedro i toplo kedar se budi u zoru, dok kada je oblačno tek oko 10 časova ujutro“.
foto: Radovan Balać/Danas
Starina spomenik prirode
„Lidlov“ kedar spada u starija novosadska stabla. Star je oko 80 godina, a u avgustu prošle godine proglašen je za spomenik prirode. Ima impozantne dimenzije – visok je peko 18 metara, širina krošnje je preko 20 metara i pravi senku koja pokriva oo 400 metara kvadratnih.
Gradski odbor Beograda stranke Srbija centar (SRCE) je danas tražio od gradonačelnika Aleksandra Šapića i gradskog sekretara za javni prevoz Radovana Kremića da saopšte da li sva vozila u sistemu javnog gradskog prevoza imaju zimske gume i da li su svi vozači osposobljeni za vožnju zimi.
Klub čitalaca Danasa je zajednica pretplatnika na dnevni list Danas kojima je, pored ekskluzivnog pristupa novinama u PDF formatu veče pre nego što se štampano izdanje nađe na trafikama, dostupna i celokupna arhiva lista onlajn. Članska kartica obezbeđuje i preko 50 popusta naših partnera, kao i pozivnice za naše događaje i akcije.
foto: Radovan Balać/ Danas
