Može li nastava istorije da doprinese pomirenju?

Simpozijum je okupio vodeće istoričare iz akademske zajednice, nastavnike, studente i građanske aktiviste koji su pokušali da pronađu podsticaje za saradnju u post-konfliktnim društvima.

Dvodnevni skup je započeo osvrtom na 60 godina od potpisivanja Jelisejskog sporazuma između Nemačke i Francuske, kao simbola kojim je stvorena osnova za nove, bilateralne odnose ovih država i učvršćivanje evropske perspektive.

Kroz dijalog i razmenu iskustava predstavnika država koje su kroz nastavu istorije gradile svoje pomirenje, poput Nemačke i Francuske, Nemačke i Poljske, podeljenih i konfrontiranih zajednica na Kipru, sa učesnicima skupa, ukazano je na neophodnost i važnost uloge nastave istorije u prevazilaženju neprijateljstava iz prošlosti, izgradnji trajnog mira u okvirima evropskog jedinstva.

Na skupu su predstavljeni različiti lokalni, regionalni i međunarodni evropski projekti, nastavni materijali i obrazovne prakse koje još uvek imaju važnu ulogu u prevazilaženju postojećih ili bivših, kao i prevenciji potencijalnih konflikata.

Zaključeno je da je za proces pomirenja kroz nastavu istorije neophodno ostvariti nekoliko ključnih preduslova.

Prvi je donošenje političkih odluka na najvišem državnom nivou o potrebi pomirenja i prevazilaženju konflikata između nekada suprotstavljenih strana kako bi se steklo međusobno poverenje.

Na unutrašnjem planu je neophodno odlučno promeniti percepciju i dekonstruisati antagonizovanu sliku o drugome, jer u suprotnom nije moguće izaći iz zatvorenog kruga večne netrpeljivosti.

Dalji niz koraka u procesu pomirenja podrazumeva razmene informacija o nastavi istorije, udžbenicima i programima, usaglašavanje oko zajedničkih preporuka za nastavu, donošenje smernica i na kraju, zajedničko praćenje napretka u ovom zahtevnom procesu.

Jedan od mogućih pristupa u ovom procesu je i definisanje zajedničkog cilja kroz unapređenje obrazovanja za demokratiju, raznolikost i poštovanje ljudskih prava koja se suočavaju sa različitim društvenim i političkim izazovima. I u tom slučaju, šira društvena podrška, politička volja i državni interes su od velikog značaja, čulo se na skupu.

Važan zaključak simpozijuma je da bez navedene podrške, ali i međunarodnog i regionalnog umrežavanja sa institucijama i organizacijama koje se bave obrazovanjem iz istorije ili edukacijom mladih za mir i demokratiju, teško može da se započne proces pomirenja.

Drugi beogradski simpozijum o nastavi istorije je uspešno kreirao prostora za dijalog u kome su se čuli različiti glasovi, ideje i predlozi stručnjaka i nastavnika sa zajedničkim ciljem – prevazilaženja podela i započinjanja trajnog pomirenja u regionu.

U organizaciji skupa učestvovao je veliki broj međunarodnih i domaćih organizacija: Kancelarija Saveta Evrope u Beogradu, Edukacija za 21. vek, Filozofski fakultet u Beogradu, Etnografski muzej, Georg Ekart institut iz Nemačke, ambasade Švajcarske, Francuske Nemačke, Poljske i brojne druge organizacije.

Na panelima i radionicama su učestvovali stručnjaci iz oblasti nastave istorije i obrazovnih politika, kao i politika za mlade iz više zemalja Evrope, regiona (Nemačka, Francuska, Poljska, Švajcarska, Kipar, Holandija, Hrvatska) i Srbije.

Aktivnosti u okviru simpozijuma su se odigravale na nekoliko lokacija u gradu (ambasadi Francuske, Etnografskom muzeju, Filozofskom fakultetu i Gete institutu).