„Najdeblji“ novčanici u najmanjoj opštini

U prvih devet meseci ove godine, prema podacima Regionalne privredne komore u Leskovcu, najbolji prosek zarada u Jablaničkom okrugu zabeležen je u Crnoj Travi – 24.382 dinara, inače najmanjoj opštini u Okrugu, u kojoj nema fabričkih dimnjaka. Relativno povoljan prosek primanja objašnjava se platama iz budžeta koje dobijaju činovnici, lekari i prosvetni radnici.
– Crna Trava i Crnotravci su sinonim srpskog graditeljstva. Nema značajnijeg objekta u Srbiji i bivšoj Jugoslaviji a da ga nisu gradili crnotravski neimari – kaže Slavoljub Blagojević, predsednik opštine Crna Trava.
Zna se, a mnogi o tome otvoreno pričaju, da je ime Crna Trava metafora siromaštva juga Srbije. Najnoviji podaci govore da je u 25 naselja, na površini od 318 kvadratnih kilometara, nastanjeno 2.569 stanovnika, manje od devet po kilometru kvadratnom. Samo površan pregled statističkih podataka govori, na primer, da je 1958. godine ovde živelo 13.748, a 1961. godine 12.513 stanovnika. Dve trećine stanovnika starije je od šezdeset godina, a među onima koji imaju sigurna primanja najviše je penzionera.
Crnotravski kraj je predeo pečalbara što je, smatraju znalci ovdašnjih prilika – verovatno ponajviše kumovalo brojnim seobama. Seobe su započete posle Drugog svetskog rata i traju do današnjih dana. Zbog toga ne čudi što je sve više nepuštenih kuća, praznih škola i mahala.
Fabrike građene krajem minulog veka, uz pomoć, kako se govorilo šire društvene zajednice, nisu ispunile očekivanja. Posle kratkog rada, sudbina im je po pravilu bila istovetna – sledio je katanac. Razlog više da se zaključi da ovde ni približno nije iskorišćeno ono što je priroda dala. Mnogo je, na primer, bilo planova za unapređenje turizma, ali je do sada malo urađeno. Za poznati program „Vlasina“ vezani su i neki od planova u Crnoj Travi. U ovom kraju, prema zvaničnim podacima, registrovano je više od 300 zanatskih radnji, najviše zidarskih, pa se tako nastavlja višedecenijska tradicija predaka.
Za crnotravski kraj je značajno da se povećava broj đaka u ovdašnjoj srednjoj školi „Milentije Popović“. Đaci uče građevinarstvo, ali se jedan broj školuje za ekonomske tehničare. Znatan broj učenika iz drugih krajeva, a privremeni im je dom lepo uređeni internat kapaciteta osamdesetak mesta.
Stanko Miljković, ugledni leskovački novinar i pisac, kaže da voli da ode u Crnu Travu, a i sam ne zna zašto. – Nemam tamo ni prijatelja, ni poznanika, ali mi je tamo nekako Srbija drugačija – kaže Miljković. On nam priča i jednu od brojnih zgoda o Crnotravcima. Pitao neko Crnotravca koje je škole završio, a on veli da je završio tri fakulteta – ekonomski, pravni i filološki. Kako, zbuni se preneraženi slušalac. Lepo, odgovara Crnotravac, najpre sam završio ekonomski, pa pravni i onda sam skele prebacio na filološki.