Najviše grešaka u pregledanju zadataka iz matematike

Bez obzira na to što se u uputstvima daju precizne instrukcije za ocenjivanje zadataka, bilo je propusta koji su u određenoj meri doveli do neopravdanog dodeljivanja, ali i neopravdanog oduzimanja poena učenicima. Ipak, to se sve pojavljivalo u manjoj meri, što nije značajnije narušilo sveukupne rezultate završnog ispita, pogotovu zbog toga što su veća odstupanja zabeležena uglavnom u geografski manjim i konkretno lociranim područjima, kaže za Danas Branislav Ranđelović, direktor Zavoda za vrednovanje kvaliteta obrazovanja i vaspitanja, institucije koja svake godine po završetku male mature radi analizu ocenjivanja testova.

Ranđelović navodi da je analiza ocenjivanja prošlogodišnjeg završnog ispita rađena tokom novembra i decembra 2016. Reprezentativan uzorak od 4.945 testova je uzet sa celokupne teritorije Srbije i čini oko sedam odsto od ukupnog broja đaka koji su radili završni ispit.

* Kako komentarišete podatak koji je nedavno izneo ministar prosvete da u nekim sredinama u 30 odsto slučajeva ima odstupanja od onoga što učenici rade, u smislu dopisivanja i prepravljanja testova tuđom rukom?

– Ta brojka deluje frapantno i zabrinjavajuće. Ipak, mi smatramo da su od te cifre relevantniji procenti sa kojim greška u pregledanju utiče na konačan rezultat učenika, a ti procenti su znatno manji, uglavnom jednocifreni. Pored toga, te greške u najvećem delu zemlje, kod velike većine učenika, nisu značajnije uticale na rangiranje i njihovu jednakopravnost. S obzirom da je test iz matematike imao najveći broj otvorenih zadataka, u kojima se od učenika tražilo da napišu postupak, odstupanja od uputstva za ocenjivanje uočena su u većoj meri upravo u delu pregledanja ovih zadataka, što se moglo i očekivati. To nije slučaj sa testovima iz maternjeg jezika i kombinovanom, na kojima je bilo znatno manje grešaka u pregledanju.

* Možete li da navedete konkretne primere neregularnosti?

– Analize iz prethodnih godina su ukazivale da je najveći procenat grešaka prilikom ocenjivanja završnog ispita uočen u određenom broju škola na teritorijama školskih uprava, koje pokrivaju Novopazarski, Jablanički i Nišavski okrug. Zato je najveća pažnja ove godine uperena baš na realizaciju završnog ispita u tim okruzima. Bez obzira na rezultate iz ovih školskih uprava, mora se reći da je u velikom broju škola u Srbiji broj pogrešno ocenjenih testova u granicama statističke očekivanosti, te da deci u tim sredinama nije značajno narušeno pravo izbora željene srednje škole.

* Kako komentarišete to što su i ove godine najbolje rezultate na ispitu postigli učenici iz Jablaničkog, Raškog i Nišavskog okruga?

– Još uvek nemamo tu informaciju.

* Da li rezultate analiza prosleđujete Ministarstvu prosvete i da li Vam je poznato da li je neko nekad odgovarao zbog neregularnosti?

– Izveštaji se redovno dostavljaju Ministarstvu, sa predlozima za unapređenje procedure realizacije završnog ispita. Imajući u vidu značaj završnog ispita i neophodnost pravednosti obrazovnog sistema prema svakom učeniku, Zavod i Ministarstvo koriste rezultate ovih analiza kako bi unapredili ceo proces. Neke mere su preduzete već na ovogodišnjem završnom ispitu, ali se delovalo ciljano u školskim upravama gde su ranijih godina uočene veće neregularnosti. Očekujemo da ove godine, nakon slične analize koju planiramo da sprovedemo tokom novembra i decembra, dobijemo kao rezultat da su procenti grešaka značajno manji. Sa Ministarstvom već sada planiramo još neke korake, koji će obezbediti maksimalnu ispravnost i pravednost završnog ispita 2018. Te mere će se delom odnositi na sadržaj i strukturu testova na narednom završnom ispitu (u smislu „otvaranja“ pitanja i povećanja broja zadataka), ali i na proceduralni i bezbednosni aspekt (uvođenje dodatnih supervizora, korišćenje sigurnosnih kamera u prostorijama u kojima se polaže ispit).

Da odgovara svako ko naruši proceduru

* Nezvanično smo saznali da su nadležni i te kako svesni neregularnosti, ali da je u pojedinim sredinama gde većinom živi nesrpsko stanovništvo (Novi Pazar, jug Srbije) izostala reakcija, jer bi u suprotnom mogli biti optuženi za diskriminaciju manjina.

– Nemam takav podatak. Ako mene pitate, smatram da svako ko svojim činjenjem ili nečinjenjem naruši zakonom propisane procedure završnog ispita i time naruši prava bilo kog deteta, treba lično da snosi sankcije kao pojedinac, bez obzira na nacionalnost.