Narodna biblioteka – prva meta nemačke avijacije pre 80 godina

„U prvom naletu trebalo je da srušimo Narodnu biblioteku, pa tek onda ono što je za nas vojnički bilo interesantno”, naglasio nemački general je Ler na suđenju.

Na pitanje zašto baš Narodnu biblioteku, odgovorio je: „Zato što je u toj ustanovi sačuvano ono što je vekovima činilo kulturni identitet tog naroda.“

Tog nedeljnog jutra, 6. aprila 1941. godine, 484 bombardera Trećeg rajha započelo je akciju “Strašni sud”, pod komandom general-pukovnika Aleksandra Lera, koja je za cilj imala uništenje Beograda.

Nakon što je narod 27. marta osudio pristupanje Trojnom paktu, grupa oficira je izvela puč zbacivši sa trona tročlano kraljevsko namesništvo.

Vođstvo nad Jugoslavijom, nad više od 14 miliona duša, preuzima tek punoletni Petar II Karađorđević, koji će vladati čitavih 19 dana, pre nego što napusti zemlju.

Hitler, odučno, nakon martovskog puča, planove bombardovanja Jugoslavije i Beograda privodi kraju.

Beograd je 3. aprila proglašen “otvorenim gradom”, a oko njega nije bilo jedinica protivvazdušne odbrane.

Nemačka i njene saveznice Italija, Bugarska i Mađarska napale su Kraljevinu Jugoslaviju bez objave rata.

Na predlog Hitlerovog ministra propagande Gebelsa, početak napada na Jugoslaviju i bombardovanje Beograda označio je „Marš princa Eugena”, koji je komponovao Andreas Leonard. Zvuci marša emitovani su preko Radio Berlina u 5.20 sati ujutro, 6. aprila 1941. godine.

Jugoslavija je u tom trenutku posedovala 150 borbeno-spremnih aviona kojima bi se mogla suprotstaviti neprijatelju.

Za odbranu Beograda određeni su 6. lovački puk i 1. vazduhoplovna lovačka brigada. U prvim vazdušnim borbama poginula su dvojica pilota.

Potpuno su uništena 682 objekta dok je znatno oštećeno njih 1.601.

Tokom naleta bombardera stradala je zgrada Narodne biblioteke. Tom prilikom je uništen fond od 354.000 naslova monografskih publikacija, oko 500.000 svezaka, 1.365 rukopisa.

Stradalo je kulturno nasleđe nastajalo u periodu između 12. i 17. veka.

Požar je trajao nekoliko dana.

Na Ljubljanu i Zagreb u prvoj godini rata nije pala niti jedna bomba.

Kako se Jugoslavija na severu graničila sa Austrijom, koja nakon prisajedinjenja sa Nemačkom postaje integralni deo Trećeg rajha, ubrzo nakon prvih dana bombardovanja počinje kopneno napredovanje njihovih jedinica.

Nemačko bombardovanje Jugoslavije prekinulo je vezu između jugoslovenskih jedinica, izazvalo nevericu, poljuljalo borbenu spremnost u jedinicama i prouzrokovalu ogromnu paniku, kako u pozadini tako i na frontu.

Istovremeno sa napadom na Jugoslaviju 6. aprila, nemačke snage započelu su operacije koje su za cilj imale slamanje Grčke.