U požaru, koji je noćas zahvatio krov, decenijama devastiranog „Starog zdanja” u Aranđelovcu, prema prvim procenama, izgorelo je oko 150 kvadrata, ovog nekada najreprezentativnijih zdanja u Srbiji.
Po izveštaju vatrogasaca vatra je ovo nekadašnje hotelsko zdanje u okviru parka Bukovičke banje u centru Aranđelovca zahvatila oko 21 sat a požar je ugašen nešto posle ponoći. U gašenju požara učestvovale su sem aranđelovačkih i vatrogasne ekipe iz Kragujevca i Topole.
Samo „Staro zdanje” nije bilo pod posebnom zaštitom kao kulturno dobro, već kao deo celine Parka Bukovičke banje u kome sem njega nalaze još i zgarda Hotela „Šumadija”, zadnje otvorenih i zatvorenih abnjskih kupatila, zidana kapija ispred samog „Starog zdanja” i zbirka od 64 skulptire u samom parku koje su nastale u periodu od 1960. do 1987. godine.
Park „Bukovička banja” je proglašen za nepokretno kulturno dobro – prostorna kulturno istorijsku celinu u januarau 1998. godine i pod ingerencijom je Zavoda za zaštitu spomenika kulture Kragujevac.
Po rečima direktora kragujevačkog Zavoda Nenada Karamijalkovića, kod objekta „Starog zdanja” još uvek dežuraju policijska i vatrogasna ekipa. Na terenu su i stručnjaci iz Zavoda arhitekte i istoričari umetnosti.
– Još se ne može tačno proceniti kolika je šteta. Nažalost, vatra je zahvatila deo krova koji smo obnovili 2010. godine – kaže za Danas Karamijalković napominjući da će sutra imati sastanak sa predstavnicima republičkog Zvoda, Ministrstva kulture i opštine Aranđelovac kome ovaj objekat pripada od pre tri godine.
Kako on navodi, reč je jednom od najreprezentativnijih objekata romantičarske arhitekture kod nas, uz Kapetan Mišino zdanje u Beogradu.
Njegovu izgradnju započeo je još knez Miloš a završio knez Mihajlo. Sve do majskog prevrata 1903. godine „Staro zdanje” je bilo letnjikovac dinastije Obenović a od 1906. godine preuređeno je u hotel.
Postoje priče da je zgrada bila prvobitno namenjena za Skupštinu kneževine Srbije ali po Karamijalkoviću za tu tvrdnju ne postoji nikakav validan istorijski izvor.
– Zgrada propada još od devedesetih godina prošlog veka. Nije uspela njena privatizacija, a i postojali su složeni i komplikovani imovinski odnosi. Pre tri godine otkupila ga je aranđelovačka opština i trebalo je da se počnje sa njenom obnovom. Čak su urađeni i neki idejni planovi za njenu rekonstrukciju ali se, eto sinog desio požar, ističe Karamijalković.
Po podacima Zavoda za zaštitu spomenika kulture Kragujevac, ideju o podizanju zelenih površina i van Beograda, u drugim gradovima Srbije je u 19. veku, pokrenuo Emilijan Josimović, inženjer i prvi srpski urbanista.
Zemljište za Park Bukovičke Banje kupljeno je 1849. godine, kada su i počeli radovi, zasađeno drveće, uređen izvor i kupatilo „Talpara”.
Približno današnji izgled Park dobija 1856. godine i iz tog perioda potiče i toplo kupatilo „Đulara”.
Za vreme vladavine Kneza Mihajla Obrenovića, Bukovička Banja postaje jedno od najbolje uređenih balneoturističkih naselja. Najbolja banja u Srbiji, ostaje sve do pred Prvi svetski rat.
Svoje sadašnje konture park je dobio u periodu 1900-1905. godine. Aleja borova i drvored kestenova je iz tog perioda.
Najznačajniju promenu banja i park su pretrpeli tridesetih ih godina 20. veka, kada je banja bila pod upravom Štedionice dunavske banovine.
U sezoni 1933/1934. godine preuređeni su „Staro” i „Novo” zdanje i Park, koji je iz osnova bio rekonstruisan po planovima inženjera A. Krstića. Pored prekrasnih cvetnih aleja i brojnih vrsta retkog drveća, u parku se nalazi stalna postavka mermernih skulptura, najpoznatijih naših i svetskih autora.
Više vesti iz ovog grada čitajte na posebnom linku.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici, ali i na X nalogu. Pretplatite se na PDF izdanje lista Danas.
