Od Hidroelektrane do danas

Dr Karmen Bulzan iz rumunskog grada Turn Severin i mr Jovanku Božić iz Valjeva osim zanimanja – profesorke su sociologije u gimnaziji, povezuje i trogodišnje zajedničko istraživanje kulture i istorije dva naroda koji su susedi u Đerdapskoj regiji ovaploćeno u knjizi Izvor. Dve profesorke sociologije povezuje i lično i profesionalno prijateljstvo koje datira od 1994. godine kada je između gimnazije u Valjevu i liceja Trajan u Turn Severinu uspostavljena saradnja. I Karmen Bulzan i Jovanka Božić bave se sociološkim istraživanjima, te su, kako su rekle na promociji knjige u Tekiji, pokušale da obuhvate dušu dunavskog sela bez obzira na kojoj se obali velike reke nalazilo, a trag o tome ostave u zajedničkoj knjizi.
– Želja nam je bila da istražimo kakve je posledice u životu ljudi ostavila izgradnja Hidroelektrane Đerdap I koja je pregradila Dunav i posle punih 19 vekova ponovo spojila rumunsku obalu u blizini Turn Severina i srpsku stranu reke kod Kladova. U Đerdapskoj klisuri Dunav je tada izmenio svoje korito, ali i život ljudi – kazala je na promociji dr Karmen Bulzan, podsećajući da su u vreme gradnje najveće dunavske elektrane potopljena brojna naselja. Pod vodom su u Rumuniji ostali Vrčorova, Oršova, Župalnik, Tufari, Ešelnica, Ogradena, Plaviševica, Tisovica, Dubova, Svinica i ostrvo Ada Kale, dok je na srpskoj strani Dunav potopio Brnjicu, Dobru, Donji Milanovac, Mosnu, Golubinje, Tekiju, Sip, Kladušnicu, Mihajlovac, Vajugu, Milutinovac, Velesnicu i Brzu Palanku.
– Izvor je polazište svega, vrelo viševekovnog života srpskog i rumunskog stanovništva na levoj i desnoj obali Dunava. Lepenski vir je kolevka evropske civilizacije. Shvatile smo da je reka oduvek bila samo prirodna i geografska granica i da je mnogo više spajala nego razdvajala stanovništvo. Dokaz za to nisu samo ljudi koji su prelazili s jedne na drugu obalu, već i 383 reči iste po izgovoru i značenju koje smo otkrile u srpkom i rumunskom jeziku – objašnjava mr Jovanka Božić.
Knjiga Izvor štampana je dvojezično, na srpskom i rumunskom jeziku, sadrži i rečnik, a ilustrovana je portretima sagovornika iz podunavskih sela čiji je autor profesorka Božić.