Odgovornost medija za ratne zločine u bivšoj Jugoslaviji

Regionalna konferencija „Odgovornost medija za ratne zločine na teritoriji bivše Jugoslavije“, koju organizuju Hrvatsko novinarsko društvo, Nezavisno udruženje novinara Srbije i Medija centar Sarajevo u saradnji s državnim tužilaštvima ovih zemalja i drugim relevantnim institucijama, počinje danas u Dubrovniku.
Svrha ovog dvodnevnog skupa jeste stvaranje demokratskog okruženja i atmosfere za raspravu i uspostavljanje mehanizama koji bi rasvetljavali metafizičku, političku, moralnu, a u drastičnim slučajevima i krivičnu odgovornost za medijsko manipulisanje javnošću. Teme koje su predviđene jesu „Proizvodnja rata“, „Slike i riječi mržnje“, kao i „Mogućnost krivičnog progona osoba koje su vršile propagandu u medijima“.
Cilj konferencije jeste da kroz postizanje istraživačkog rada, razmenu saznanja i unapređivanje javnog informisanja u postkonfliktnom periodu dovede u žižu javne i političke debate teme vezane za odgovornost za izgovorenu javnu reč i jačanje profesionalne svesti u sklopu pravosudnog sistema i relevantnih vladinih institucija o potrebi pravilnog razumevanja sukoba koji su se dogodili na teritoriji bivše Jugoslavije.
Poznato je da su u oružanim sukobima koji su se dogodili na prostoru bivše Jugoslavije i silini i razornoj dimenziji tog rata, teškim kršenjima međunarodnog humanitarnog prava u velikoj meri doprineli mediji pod kontrolom vladajućih elita u svim zemljama regiona. Njihova destruktivna uloga razvijala se u tri faze: prva dominantni govor mržnje u medijima koji je pozivao na međunacionalnu netrpeljivost, potom su propagandne aktivnosti zamenile objektivne izveštaje, i po završetku sukoba – opiranje uspostavljanju ponovnog poverenja među narodima u novonastalim državama i sprečavanje procesuiranja počinilaca ratnih zločina, kao pokušaj da se ti događaji prenose kao kolektivna amnezija.
Političke i društvene promene u regionu početkom 2000. godine dovele su i do drugačije medijske atmosfere, a kasnije i do krivičnih postupaka za ratne zločine, ali nijedan medijski poslenik nije odgovarao za svoj doprinos tragediji koja je zadesila prostore bivše Jugoslavije. Istovremeno, mnogi novinari i urednici koji su devedesetih pozivali na rat ostali su i dalje prisutni ne samo u medijima, gde su nastavili da kreiraju javno mnjenje, već su se mnogi našli u ulozi vodećih političara u vremenima tranzicije.
Republika Srbija se kao i ostale zemlje zapadnog Balkana suočava s potrebom i obavezom formiranja objektivnog stava prema uzrocima ratnih zločina koji su se dogodili u prošlosti i iz toga proističu potreba i obaveza da se, u skladu s međunarodnim standardima, krivično gone oni koji su te zločine počinili , ali i oni koji su na njih podsticali. U postizanju tog cilja neophodna je saradnja među državama u regionu koja je već tri godine prisutna i koja je dala veoma konkretne rezultate kada su u pitanju postupci za ratne zločine. Ovaj skup dva puta je odlagan od juna do septembra.