Foto: Bor.rsUsvajanjem Odluke o zvaničnoj upotrebi vlaškog jezika i pisma sada je moguća službena upotreba jezika i pisma, shodno Zakonu o službenoj upotrebi jezika i pisma. Utvrđeni standard ubuduće će obavezno biti primenjivan u udžbenicima vlaškog jezika, kao i u medijima registrovanim radi ostvarivanja javnog interesa informisanja na vlaškom jeziku i u službenoj komunikaciji kada je to potrebno.
Od stupanja na snagu ove odluke nacionalni savet vlaške nacionalne manjine će u službenoj upotrebi koristiti ravnopravno vlaški i srpski jezik.
Ispunjavanjem svih zakonskih kriterijuma za standardizaciju i upotrebu jezika u obrazovanju i u praksi, stvoreni su uslovi za donošenje Odluke o zvaničnoj upotrebi vlaškog jezika i pisma i to je jednoglasno učinio Nacionalni savet Vlaha.
Nacionalni savet Vlaha se u donošenju ove odluke rukovodio odredbama Evropske Povelje o regionalnim i manjinskim jezicima, ratifikovanom u Srbiji Zakonom o ratifikaciji Povelje, koja jasno definiše manjinske jezike.
Prema usvojenoj odluci, ispunjeni su neophodni lingvistički preduslovi utvrđivanje standarda vlaškog jezika s obzirom na to da postoji jasan prikaz o pismu i ortografska posebna pravila kako bi se njime pisalo i da su kodifikovana gramatička pravila izložena u pisanoj gramatici tako da oni koji jezik ne govore kao maternji mogu da ga nauče i da se na njih pozivaju.
Utvrđena, standardna, književna forma vlaškog nacionalnog jezika se prihvata jer postoji rečnik odnosno leksikom zasnovan na literaturi napisanoj na tom jeziku i postoji jedna grupa originalnih tekstova napisanih na vlaškom jeziku, navedeno je u Odluci o utvrđivanju standarda vlaškog jezika.
-Ovo je istorijska odluka za vlašku etničku zajednicu, jer od danas imamo vlaški književni jezik.Usvajanjem odluke o standardu vlaškog jezika, usvajamo vlaški književni jezik. Sada je moguća službena upotreba jezika i pisma, shodno Zakonu o službenoj upotrebi jezika i pisma – izjavio je povodom ove odluke predsednik negotinskog Udruženja za očuvanje tradicije jezika, kulture, običaja i identiteta Vlaha „Gergina“ dr Siniša Čelojević.
Janko Nikolić iz Majdanpeka, član Udruženja „Gergina“ i predsednik Vlaške stranke, kaže da mu je bila izuzetna čast što je bio deo tima koji je radio na standardizaciji vlaškog jezika i dao “skroman doprinos u realizaciji i standardizaciji vlaškog jezika i pisma”.
-Dugo čekano ozvaničenje i priznavanje vlaškog jezika i pisma, je bilo konačno sazrelo i posle mukotrpnog rada i priprema, jednoglasno je usvojena standardizacija. Pored članova NSV koji su učestvovali u ovoj sistematizaciji zajedno sa timom specijalno biranim za vlaški jezik i pismo,učestvovali smo i mi ostali predsednici i predstavnici vlaških stranaka i udruženja. Nije se gledalo na političku ili stranačku pripadnost,okupili smo se svi samo oko jednog cilja, a to je da konačno i zvanično dobijemo vlaški jezik, a ne samo kao što smo do sada imali vlaški govor – ističe Nikolić.
Naš sagovornik Čelojević ističe i da standardizovanjem jezika, Vlasi mogu da ostvare pravo na upis ličnog imena na jeziku i pismu nacionalne manjine, shodno članu 17 Zakona o matičnim kniigama.
-Ja sam to ostvario to pravo tako da kod mene je Čelojević-Čeloj siniša Sină – kaže dr Čelojević.
Dodaje, da je sada moguće i donošenje Zakona o izmeni i dopuni Zakona o ratifikaciji Evropske povelje o regionalnim i manjinskim jezicima, čime bi vlaški jezik dobio status regionalnog ili manjinskog jezika.
Prema podacima sa poslednjeg popisa stanovništva, evidentirano je više od 35 hiljada pripadnika vlaške zajednice u 20 opština i gradova istočne Srbije i jednoj banatskoj opštini, a vlaški jezik u govoru zvanično koristi blizu 40 hiljada građana Srbije.
Vlaški jezik ima dva ravnopravna pisma, ćirilično i latinično koja je Nacionalni savet Vlaha usvojio u januaru 2012. godine, a nakon usvajanja vlaškog pisma 2013. godine izdata je gramatika, kao i rečnik vlaškog jezika, sa definisanim normiranim načinom zapisivanja reči na oba dijalekta.
Do sada su odštampana 74 izdanja na vlaškom jeziku, upotrebom vlaškog pisma na oba dijalekta.
Sednica Nacionalnog saveta Vlaha na kojoj je doneta odluka o utvrđivanju standarda vlaškog jezika održana je u Boru.
Gradonačelnik Bora Aleksandar Milikić je ocenio da je Bor „pravo mesto gde je odluka i trebala biti doneta jer ovde živi najveći broj ljudi koji su se, u posebnom biračkom spisku, izjasnili kao Vlasi“.
-Ovo je pokazatelj da Republika Srbija vrlo direktno vodi računa o svim narodima koji žive na njenim prostorima. Ovo je pobeda jednog naroda, jedne države, pobeda istoka Srbije. Pokazujemo na pravi način koliko smo spremni da poštujemo kulturu, tradiciju, jezik i pismo svakog naroda koji živi na našoj teritoriji naglasio je tom prilikom Aleksandar Milikić.
Kako je proces standardizacije – normiranja dugotrajan “živi” proces, Savet će formirati posebno radno telo, sastavljeno pre svega od lingvista romanske orijentacije, koji će permanent raditi na primeni, unapređenju i konstantnom daljem razvoju i normiranju vlaškog jezika, navode u Nacionalnom savetu Vlaha.
Više vesti iz ovog grada čitajte na posebnom linku.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici, ali i na X nalogu. Pretplatite se na PDF izdanje lista Danas.
