Za nešto više od mesec dana 27.000 Mađara van Mađarske, među kojima prednjače oni iz Srbije, podnelo je zahtev za dobijanje mađarskog državljanstva – nakon što je ova zemlja posle skoro dve decenije nećkanja i kolebanja, odlučila da omogući dvojno državljanstvo svojim sunarodnicima u dijaspori. Prema uslovima za sticanje tog statusa, zahtev za državljanstvo mogu podneti i drugi građani Srbije ukoliko je neki od njihovih predaka već posedovao mađarsko državljanstvo, ili je bio rođen u nekadašnjoj Austrougarskoj.
Ta činjenica otvorila je mogućnost i mnogim Vojvođanima-starosedeocima da pokucaju na vrata mađarskog konzulata, i da uz izvod iz matične knjige rođenih svojih dedova i pradedova, i sa elementarnim znanjem mađarskog jezika, zatraže državljanstvo te zemlje.
Da je interesovanje za ovaj „papir“ veliko govori pomenuta brojka, koja nikako nije definitivna. Svi slobodni termini za podnošenje zahteva za državljanstvo zauzeti su do leta – čitav posao je vrlo organizovan, tako da nema čekanja – a razvoj prilika u Srbiji mogao bi napraviti još više posla za administraciju u konzulatu. Većina vojvođanskih Mađara priliku da postanu državljani Mađarske doživljava kao brigu i priznanje matične države da ih smatra svojima, i potvrdu o državljanstvu žele iz čisto emotivnih razloga, iako ne nameravaju da se sele u Mađarsku. Mnogi mladi, međutim, imaju i neka konkretna očekivanja – sa ovim statusom moći će da se školuju i rade u Mađarskoj ukoliko, naravno, nađu posao, ravnopravno sa ostalim građanima te zemlje. Pri tom, najava da će Austrija i Nemačka u maju otvoriti svoja tržišta rada i za građane zemalja koje su primljene u Evropsku uniju 2004. godine, posebno je važna za sve one koji su već odlučili da sreću potraže izvan Srbije… Ipak, ne može se reći da među podnosiocima zahteva za državljanstvo nema starijih – ima ih mnogo više nego što bi se očekivalo, uključujući i one koji su rođeni pre Trijanona. Najstariji budući državljanin Mađarske ima čak 99 godina, objavio je državni Sekretarijat za nacionalnu politiku… I dok Mađari u dijaspori, među kojima su za dvojno državljanstvo pored vojvođanskih najzainteresovaniji i rumunski, imaju emotivan odnos prema tome, građani Vojvodine nemađarskog porekla mogućnost da i sami steknu državljanstvo iako nisu Mađari vide kao pozitivan odnos susedne države prema zajedničkoj istoriji.
Za samu Mađarsku otvaranje vrata dvojnom državljanstvu je izraz stvarne brige o sopstvenoj dijaspori, o milionima Mađara koji su nakon podele nekadašnje države ostali van njenih granica, koji će ovim dobiti i neke ekonomske benefite. Međutim, poznata je činjenica da se Mađarska nalazi gotovo pred demografskom katastrofom, sa natalitetom koji rapidno smanjuje stanovništvo, što se tumači kao jedan od razloga ubrzanja odluke da se odobri dvojno državljanstvo.
S druge strane, sve su češći glasovi o mogućem preispitivanju belog šengena u kojem je Srbija uživala manje od dve godine. Naime, na inicijativu Francuske i Holandije ministri unutrašnjih poslova i pravosuđa Evropske unije 24. februara će razmotriti funkcionisanje bezviznog režima za Srbiju, a nakon toga moguća je i odluka o pokretanju postupka za skidanje Srbije sa bele šengenske liste. Razlog je povećan broj azilanata. Ukoliko se famozni beli šengen ponovo ukine državljanstvo Mađarske će za mnoge biti put ka izlazu, i više neće imati samo emotivni značaj, već sigurno i egzistencijalni.
Prema zvaničnim procenama i očekivanjima, dvojno državljanstvo će zatražiti oko 80.000 građana Vojvodine, to jest toliko se očekuje zahteva od strane vojvođanskih Mađara. Prva rešenja o dodeljivanju mađarskog državljanstva državljanima Srbije najavljena su za 15. mart, državni praznik Mađarske. Kako je rekao komesar mađarske vlade za pitanja dvojnog državljanstva Tamaš Vetcel, ona će biti uručena upravo u Subotici, i to između 30 i 40 ukupno, a po svoj prilici dokument će najpre dobiti porodica Kozma iz Čantavira, koja je prva i podnela zahtev. Povodom praznika biće organizovana i prigodna svečanost, na kojoj će oni čije su molbe za dobijanje državljanstva uvažene položiti svečanu zakletvu, i tim činom će zvanično postati i državljani Mađarske.
Diskriminacija za državnu službu?
Komentarišući izjavu ministra unutrašnjih poslova Ivice Dačića da građani koji imaju dvojno državljanstvo ne mogu raditi u određenim državnim službama, recimo u policiji, predsednik DSVM Andraš Agošton je podsetio da u Srbiji mnogi Srbi sa dvojnim državljanstvom obavljaju i najviše funkcije. „Ako dvojno državljanstvo ne smeta Srbima da rade na najodgovornijim mestima, a druge nacionalnosti to ne mogu, onda smo suočeni sa diskriminacijom na nacionalnoj osnovi“ – smatra Agošton.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici, ali i na X nalogu. Pretplatite se na PDF izdanje lista Danas.
