Političke krize uticale da parlamenti ne sprovode zakonodavne i nadzorne funkcije

Takođe, one su onemogućile da se radi na strateškim dokumentima, politikama ili aktivnostima koje bi dovele do njihove značajnije otvorenosti. Konkretno, i dalje postoje problemi u odnosu na razvoj antikorupcijskih praksi, transparentnosti rada odbora i upotrebu kontrolnih mehanizama.

Specifične političke okolnosti su dovele do toga da je, između ostalog, u Srbiji jednostranački parlament doneo novi Ustav kao i neke od dugoočekivanih Zakona koji su ključni za otvorenost institucija – Zakon o slobodnom pristupu informacija od javnog značaja, Zakon o referendumu i narodnoj inicijativi, svi sa značajnim zamerkama od strane stručne javnosti dok je Zakon o izmenama i dopunama zakona o eksproprijaciji izazvao ekološke proteste zbog kojih je isti vlada povukla iz procedure.

„Ovo sve ukazuje da parlamenti u regionu, u proseku, ispunjavaju 62% kriterijuma otvorenosti što se ne može smatrati zadovoljavajućim rezultatom – naročito kada se uzme u obzir da su u pitanju tela koja se biraju direktno i koja su direktno odgovorna građanima.

Na prvom mestu je Skupština Crne Gore koja ispunjava 85.45% kriterijuma otvorenosti, sledi Skupština Severne Makedonije sa 71.89%, pa Parlamentarna Skupština BiH sa 61.22% (Predstavnički dom 61.71%, Dom naroda 60.74%) i Narodna Skupština Republike Srbije sa 51.9% ispunjenih kriterijuma otvorenosti. Narodna Skupština Republike Srpske ispunjava 42.28%, Parlament FBiH 33.27% (Predstavnički dom 26.61%, Dom naroda 39.93%), dok Skupština Autonomne pokrajine Vojvodine 29.18%“.

Ono što je zajedničko parlamentima u regionu je da ne objavljuju podatke sa plenarnih sednica i sednica odbora kao ni listing glasanja i liste poslanika koji prisustvuju sednicama odbora.

Čak i kada se plenarna zasedanja prenose uživo dokumenti o kojima se na njima raspravlja, kao i sami podaci o glasanju povodom istih, u većini slučaja nisu transparentni.

Iako bi ovo moglo da se prenebegne sa redovnim objavljivanjem transkripata na sajtovima parlamenata ova prilika je često propuštena.

„Regionalni parlamenti bi trebalo da jačaju predstavničku funkciju kroz ostvarivanje komunikacije sa građanima i uključivanjem građana u procese kreiranja politika. Parlamenti bi trebalo da posebno obrate pažnju na razvoj elektronskih servisa“, navela je Milica Tošić iz Partnera Srbija.

Istraživanje je pokazalo da društvene mreže mogu biti način na koji bi mogla da se odvija dvosmerna komunikacija između građana i poslanika tj. Parlamenata kao i transparentnost rada Narodne skupštine putem njenog sajta.

U Srbiji, Narodna skupština na svom sajtu nema dostupne kompletne biografije poslanika, niti godišnji program rada ili izveštaje o radu. Takođe, ne objavljuje se nijedna strategija koja je izrađena u prethodnom periodu.

„Ono što posebno zabrinjava jeste činjenica da Godišnji budžet, finansijski izveštaji i završni budžet Narodne skupštine nisu dostupni na internet stranici, pa bi ove informacije trebalo što pre učiniti dostupnim zainteresovanoj javnosti“, navode u Partnerima.

Što se tiče Skupštine Autonomne pokrajine Vojvodine ona objavljuje snimke svojih sednica na youtube kanalu Pres biroa Pokrajinske vlade, umesto na svom sajtu, i ne objavljuje na istom dokumenta koja se odnose na usvajanje akata kao i Godišnji izveštaj o sprovedenim javnim nabavkama što građanima otežava praćenje procesa donošenja odluka na pokrajinskom nivou.

Kada bi samoinicijativno Narodna skupština i Skupština autonomne pokrajine Vojvodine objavljivale: antikorupcijska dokumenta, informacije o zaštiti uzbunjivača, analize procene uticaja propisa na prava građana, kao i jasan i konkretan način sankcija za neučestvovanje ministara i drugih predstavnika izvršne vlasti u parlamentarnim saslušanjima ne samo da bi se obezbedio veći nivo transparentnosti u radu već bi se isti dodatno približio građanima.

Ovakav način otvorenosti parlamenta bi doveo i do smanjenja priliva broja zahteva za slobodan pristup informacijama od javnog značaja, koje ovi organi dobijaju na svakodnevnom nivou, jer bi građanima na samim internet stranicama već bila dostupna dokumenta koja su im najrelevantnija.