Foto: M.P./DanasSlikar moderne i najpoznatije ime među srpskim slikarima 20. veka Sava Šumanović nije hteo iz svog Šida pa mu i danas, punih 80 godina od tragične smrti, morate u pohode.
Do Šida, ako se želi do Savinih slika, na dva načina se stiže, autoputem Beograd-Zagreb ili lokalnim, izlokanim drumom preko Bačke Palanke i Iloka, u Hrvatskoj, pa onda s pasošem na sremsku stranu.
A u Šidu kao u kutiji. Grad sabijen valovitim pejzažem i okružen vinovom lozom, baš onakav kao sa Savinih slika, galeriju svom najpoznatijem stanovniku smestio je u ulici koja prethodi parku i glavnoj zoni.
I galerija je sa tradicijom, postoji 70 godina zahvaljujuči zaveštanju slikareve majke svom gradu, koja je pored slika darovala na kraju i porodičnu kuću Šumanovića. U dvorištu galerije je Savina bista ali i jedan rimski sarkofag, znamenje da je na tlu Srema vekovima bila smena civilazacija i naroda.
„Galerija poseduje najveći broj slika Save Šumanovića pod jednim krovom, imamo 417 njegovih radova od kojih je 350 ulja i 67 skica. U postavci se trenutno nalazi 105 slika, od čega je 14 velikih formata“, priča kustoskinja likovne zbirke Galerije Sava Šumanović u Šidu, Ljubinka Pantić.
Kako objašnjava, u trenutnoj postavci izložžene su slike koje je Sava doneo sa sobom iz Pariza, tamo ih je naslikao.
„Pored su slike rađene u Šidu ali po skicama iz Pariza. Na ovom stubu je replika njegovih slika iz pariske kafane La Kupol, koje je kultno mesto i dan danas.“, priča Ljubinka Pantić.
Najviše je, objašnjava sagovornica, izloženo slika iz Šidskog perioda, od 1932. godine kada se Sava vratio slikanju uljem.
„Trenutna postavka je hronološka, od tih nekih ranih radova s početka tridesetih godina 20. veka, pa se postavka nastavlja velikom izložbenom i završava triptihom beračice grožđa. Poslednja slika u tom triptihu, sa desne strane, je poslednje nejgovo delo koje je ostalo na štafelaju da se suši a poslendje intervencije na delu je Sava imao 26. avgusta 1942. godina, a nakon dva dana je uhapšen“, objašnjava kustoskinja Ljubinka Pantić.
Prema njenim rečima, od hronologije odskaču „Šidijanke“ odnosno kupačice koje prosto zahtevaju da posebno budu izložene kao jedan friz, pa su stoga izložene na jednom izduženom zidu.
Upravo Šidijanke će biti deo posebne izložbe koju Galerija priprema za jesen, kada obeležava 70. godina svog rada. A 16. maja, kako nam kažu, sledi izložba „Mrtva priroda“ gde će biti izložena Šumanovićeva dela sa ovom tematikom.
Više vesti iz ovog grada čitajte na sledećem linku.
Todoš o Savi
U galeriji Sava Šumanović izložene su vitrine sa dokumentarnom građom, među kojom su fotografije, dokumenta i pisma. Književnik Todor Manojlović Todoš, zahvaljujući čijem prijateljevanju sa slikarem zrenjaninski muzej danas poseduje jednu Šumanovićevu sliku, piše u pismu slikaru 30. oktobra 1939. godine: „Smena kojoj sam već predao moju recenziju o vašoj izložbi, izaćiće tek sada, oko polovine novembra“. Isti autor 1940. godine u Srpskom književnom glasniku zapisaće :“ Glavna i najprisnija čar Šumanovićevih pejzaža je u njihovoj dubokoj ličnoj inspiraciji, u onom ganutom, ustreptalom lirizmu, sa kojim umetnik posmatra i proživljuje prirodu, predele i horizonte – da bi nam ih, posle, na svojim platnima prikazao ozarene i preobražene nekim neodoljivim i nostalgičnim sjajem“, zapisao je o Šumanoviću Todor Manojlović.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici, ali i na X nalogu. Pretplatite se na PDF izdanje lista Danas.
