Posvećeno stogodišnjici Oktobarske revolucije

U posebnoj ediciji “1917-2017” biće objavljena neka od ključnih dela koja su prikazivala ideje ove revolucije, socijalizma, borbe za pravičan život, poput “Deset dana koji su potresli svet” Džona Rida, “Izdana revolucija” Trockog, “Mati” Maksima Gorkog, “Žerminal” Emila Zole, ali isto tako i dela savremenih pisaca koja oslikavaju život u vreme socijalističke prošlosti upoređujući ga sa navodnim slobodnim životom postsocijalističke ere, odnosno tranzicionim, kapitalističkim životom u srednjoj Evropi i pošastima internacionalnog korporacijskog morala koji upravlja svetom.

U ovoj ediciji našao se i roman “Čuvari građanskog dobra” češke književne zvezde Petre Hulove, koji opisuje češku realnost iz perspektive “pobeđenih”, onih koji su bili na drugoj strani prilikom promene režima 1989. Pričajući priču o svojoj porodici, junakinja evocira, sada zaboravljen i odbačen, svet socijalizma, odrastanje u čehoslovačkom veštačkom gradu Krakovu, izgrađenom za porodice fabričkih radnika. Raskol u porodici, opredeljivanje za komunizam i protiv njega, rezultiraće razgradnjom, istom kao i u društvu. Novíne koje su nastupile sa promenom sistema, junakinja vidi kao loše. Ono što je nekad uz svu materijalnu oskudnost bio duh građanske solidarnosti, izgrađivanja životnog okruženja, čvrst moral, sada je sa prodorom stranog kapitala postalo borba za bogaćenje, otimanje, strah za egzistenciju…

Presecajući diskretnim humorom i samoironijom inače ozbiljan ton pripovedanja, autorka postupno izgrađuje uverljivu, emotivno proživljenu i društveno osvešćenu sliku sveta, koja suočava “ono nekad” i “ovo sad”, ušuškani socijalizam i beskrupulozni kapitalizam.

Sličnom temom bavi se i savremeni rumunski autor Dan Soću, koji se na rumunskoj i evropskoj književnoj sceni etablirao kao nagrađivani i prevođeni pesnik. On je u svom prvom romanu “Urbanholija” predstavio sliku savremene Rumunije kao zapuštene, opljačkane zemlje, bez budućnosti za njene mlade stanovnike. Njegov junak je mladić koji bi želeo da bude pisac ali jedino što može da radi u malom gradu u dubokoj provinciji jeste da piše priče za lokalni petparački časopis. Njegov besmisleni život koji se svodi na noćno opijanje i spavanje preko dana prividno se uzburka kad sretne školsku drugaricu koja je uz pomoć američkog tajnog agenta postala vlasnica lokalne TV stanice. Ovaj formalno trivijalan zaplet pisac koristi da bi kroz parodiju detektivskog krimića prikazao perfidne internacionalne političko-kriminalne igre koje su se nadvile nad siromašnom Rumunijom.

Obe knjige mogu biti kao slika u ogledalu stanja u društvu u Srbiji i njegove nepostojeće perspektive.