Jedan od osnivača Beogradskog kruga strip crtača, koji su radili tokom 1930-ih godina, i koji su promovisali svojevrsnu beogradsku školu stripa, prepoznatu u svetskim razmerama, Đorđe Lobačev (Skadar na Bojani, 1909 – Sankt Peterburg, 2002), gotovo dve decenije kasnije dobija posvetu koja mu nedvosmisleno pripada.
Prvom knjigom sabranih dela tog autora, koja obrađuje period njegovog stvaralaštva između 1931. i 1939. godine, beogradski Makondo najavio je te 2017. projekat koji će u pet knjiga realizovati, u saradnji sa Udruženjem stripskih umetnika Srbije i Ministarstvom kulture i informisanja Republike Srbije, koje je sufinansiralo taj projekat kao kapitalno delo srpske kulturne baštine.
Dve godine kasnije objavljen je drugi tom, u kome su sabrani radovi realizovani i objavljeni između 1937. i 1940, a ove, 2021, i treći tom sa stripovima koji su nastajali i bili objavljeni između 1938. i 1943. godine.
Početna faza autorovog bavljenja stripom, donekle naivnih pokušaja reinterpretacije američkog stripa u tadašnjoj Kraljevini Jugoslaviji, zaključno sa avanturističkim serijalom o Plavoj pustolovci (šest epizoda), kojim je Lobačev naglavačke okrenuo američki kriminalistički strip, samom činjenicom da je glavni junak devojka, i prvi pokušaj da se stvori autentičan domaći strip-žanr, obradom romana Janka Veselinovića Hajduk Stanko, sadržaj su prve knjige, uz objašnjenje izdavača da su mnoga od dela u ovoj knjizi prvi put objavljena, ili reprintovana u celosti.
„Veliki trud koji smo uložili da vam to omogućimo, posvećujemo uspomeni na Čika-Đorđa, ali i sećanju na Zdravka Zupana, čoveka koji je neposredno zaslužan za ovaj poduhvat“, poručeno je tada potencijalnim čitaocima.
Sve ukupno, unutar korica čitaocima su ponuđeni Kino žurnal Šarž, Krvavo nasledstvo, Zrak smrti, Hajduk Stanko, Carev glasnik, Deca kapetana Granta, Dubrivski i svih šest epizoda Plave pustolovke. Bi(bli)ografiju je poptisao Zdravko Zupan, a Zoran Stefanović je, osim predgovora uradio i za anotaciju stripova.
Drugi tom sabranih dela otvara tekst Zdravka Zupana Čika Đorđu s ljubavlju: Đorđe Lobačev (1909-2002) (prvi put objavljen u Stripoteci iz septembar 2002). Slede akcione-krimi priče Prepad u avionu, nadahnuta Rejmondovim Tajnim agentom X-9, i Beli duh u tri epizode, bliži Rejmondovom Džimu iz Džungle.
Zbrzani kraj mini-serijala rezultat je autorove, verovatne preopterećenosti, jer u tom periodu već nije bilo ozbiljnijeg strip izdanja u Beogradu bez njegovog potpisa.
Rejmondov Flaš Gordon nadahnuće je za Princeza Ru, koja se nastavlja esejom o snoviđenju, nazvanim Mefisto se zabavlja. Istoimeni kultni film sa Rudolfom Valentinom, Šeikov sin kratko je zadržao autorovu pažnju (od druge epizode preuzeo ga je nepoznati, slabiji crtač), da bi ovaj tom završio antiratni, naučnofantastični serijal Gospodar smrti u četiri epizode.
Treći tom (1938-1943) otvara Tekst Žike Bogdanovića Đorđe Lobačev ili Detinjstvo ponovo pronađeno, prvi put objavljen kao predgovor albumu Čardak ni na nebu ni na zemlji: Rađanje i život beogradskog stripa 1934-1941. iz 2006, nakon čega čitalac ulazi u svet novouspostavljenog strip-žanra (i van granica ondašnje Kraljevine Jugoslavije) – srpski folklor u stipu.
Svojevrsni ciklus čine stripovi objavljeni, uglavnom, u Politici, podlistku Politika za decu i Politikinom zabavniku.
Nadahnuće Fosterovim Princom Valijantom, delom je izrodilo Ženidbu cara Dušana, a potvrdilo se u Propasti grada Pirlitora.
Pod uticajem dvojice, tada već svetskih, majstora, Rejmonda i Fostera, nastaje zatim antologijski Baš Čelik sa svojim nastavkom – Čardak ni na nebu ni na zemlji. Slede verovatno najbolji Baron Minhauzen priča… u stripu, sjajna Pepeljuga i nezavršeni Čarobnjak iz Oza (dovršen mnogo godina kasnije).
Treću knjigu zatvara strip Biberče, tačnije, njegova nedovršena (zbog cenzure) verzija iz Kola (1942), i kompletna priča koju je objavila Knjižara Đura Jakšić (1943).
Beogradski krug
Među osnivačima Beogradskog kruga najviše je bilo ruskih emigranata koji su u Beograd došli posle Oktobarske revolucije. Veliki broj Rusa među pionirima beogradskog stripa Đorđe Lobačev objašnjava činjenicom da oni u većini slučajeva nisu imali stalno zaposlenje a znali su da crtaju. U to vreme crtanje stripova bio je unosan i tražen posao, a honorari su bili dovoljni za pristojan život. Crtači upljeni oko Beogradskog kruga bili su, osim Lobačeva, Nikola Navojev, Sergej Solovjev, Konstantnin Kuznjecov, Đuka Janković, Aleksije Ranhner, Ivan Šenšin i Branko Vidić, kao pisac scenarija.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici, ali i na X nalogu. Pretplatite se na PDF izdanje lista Danas.
