Prava ima u zakonu, ali nema u stvarnosti

Centra za zaštitu ljudskih prava i toleranciju – Polimlje. „Istina je da mi ovde govorimo sličnim jezikom, da se razumijemo u obostanoj komunikaciji, ali ako je zakon napravio razliku to se mora poštovati“, rekao je Alen Duraković, izvršni direktor ove nevladine organizacije. Duraković je primetio da se „ni u jednoj od osam osnovnih škola na području prijepoljske opštine nastava ne izvodi na bosanskom jeziku, a da od 3239 osnovaca svega 24 učenika ima izborni predmet bosanski jezik sa elementima nacionalne kulture“.

Na ovom okruglom stolu predstavljen je rezultat istraživanja Centra za zaštitu ljudskih prava i toleranciju – Polimlje o upotrebi bosanskog jezika na području prijepoljske opštine u državnoj administraciji, sudu, policiji, tužilaštvu, prekšajnim organima i osnovnim školama, sprovedenom od maja 2009. do novembra prošle godine. „Ocenili smo da je to bitno, jer je po mnogim drugim instraživanjima i relevantnim podacima ovaj deo jugozapadne Srbije, u kojem se nalazi i šest opština Sandžaka, najugroženiji kako u ekonomskom tako i u pogledu poštivanja ljudskih, posebno manjinskih prava naroda koji žive na ovim prostorima“, objasnio je Duraković. U ovom izveštaju o upotrebi bosanskog jezika navedeno je i da ni u jednoj osnovnoj školi njen naziv nije ispisan dvojezično, a isti je slučaj i sa drugim državnim organima. Na tražene podatke, rekao je Duraković, od Osnvonog suda u Prijepolju dobili smo odgovor „…da za pomenuti period nije sproveden nijedan slučaj na bosanskom jeziku, zbog nepostojanja sudskog tumača za bosanski jezik, da sud ne vodi evidenciju o tome koji se postupci vode na bosanskom jeziku i da se stranke poučavaju o njihovom pravu kao i o pravu da odbranu izlažu na svom jeziku“.

U toku rasprave, u kojoj je izostalo najavljeno učešće predstavnika sudskih organa, policije, tužilaštva i misije OEBS u Srbiji, rečeno je da je gotovo ništa ili veoma malo pretočeno u stvarnost od onoga što zakon predviđa u pogledu prava o upotrebi bosanskog jezika u državnim organima, javnim ustanovama i lokalnoj administraciji. „Sve što ima u zakonu, nema u praksi. To je tako gotovo pred svakim državnim organom i uvijek se naiđe na prepreku“, rekao je Sabahudin Hajdarević, predsednik prijepoljskog odbora skoro formirane partije u Novom Pazaru, Bošnjačko demokratske zajednice. „Kada me zaustavi policajac na ulici, a ja zatražim zapisnik na bosanskom jeziku on odmah namešta pištolj i palicu, valjda da bi me uplašio“, dodao je Hajdarević i napomenuo da se, kao advokat, izborio za to da se u njegovim predmetima pred organima za prekršaj u poslednje dve godine Bošnjacima ponudi pravo da govore na bosanskom jeziku. Međutim, ako to prihvate postupak se odugovlači i stavlja pod tepih, jer tamo nema ni tumača za bosanski jezik, naveo je on.

Jusuf Muškić, predsednik lokalnog parlamenta u Prijepolju rekao je da je statutom opštine određena ravnopravna upotreba ćirlice i latinice i srpskog i bosanskoj jezika, da se materijali odbornicima dostavljaju i na ćirilici i latinici, ali ne i na bosanskom jeziku, za što je okrivio državu da nije blagovremeno stvorila uslove pre nego je donela zakon o ovome. Zulfija Ćatović, rukovodilac Osnovne škole „Dušan Tomašević – Ćirko“ i predsednik aktiva direktora osnovnih škola u Prijepolju primetio je da kod roditelja Bošnjaka postoji neki strah prilikom odlučivanja o tome da im deca uče bosanski jezik sa elementima nacionalne kulture. „Teško je prihvatiti obrazloženje da u školi koja ima oko 30 odsto bošnjačke dece nijedno ne želi da ima kao izborni predmet bosanski jezik“, rekao je Ćatović.