Pregled voćnjaka zimi

Voćari obavezno treba da provere prisustvo jaja lisnih vaši, crvenog voćnog pauka, štetnih leptira (gubar, kukavičja suza) larve šljivine štitaste vaši, kalifornijske vaši, krvave vaši, zapredene gusenice smotavca. Kada se uoče ove štetočine, njihova brojnost može da se smanji mehanički: skidanjem jajnih legala, guseničnih zapredaka, odsecanjem naseljenih grana i izdanaka, čišćenjem naseljene kore. Zimsko prskanje je neophodno radi suzbijanja kruškine buve. To se obavlja pre polaganja jaja, jer se tada postiže najveći uspeh i može značajno da smanji štitaste vaši. Kod ostalih voćnih vrsta treba da se sačeka da se prezimljujući stadijumi štetočina „probude“, kako bi nanesena mineralna ulja dala najbolji efekat.

Lisne vaši imaju veliki broj generacija u toku godine. One prezime u obliku crnih jaja, koja su pojedinačno smeštena na kori jednogodišnjih i dvogodišnjih grančica. Ako se pronađe više od 25 jaja lisnih vaši na jednom metru grančice, znači da prva generacija može da se očekuje u kritičnom broju. Breskvina zelena vaš zimska jaja polaže uz pupoljke. U toku zime, osim lisnih, na voćkama i vinovoj lozi mogu da se nađu i štitaste vaši. Ona je najveća štetočina šljive. Odrasla vaš je ljubičastosmeđa, a prezimi kao larva na granama i stablu i otporna je na niske temperature.

Kalifornijska štitasta vaš najčešće zahvata jabuke, kruške, breskve, ribizle i dunje. Ima okrugli tamnosivi štitić i prezimi kao larva. Ova štetočina izaziva sušenje stabla. Poslednjih godina poseban problem je sve veće širenje jabučne krvave vaši, koja prezimljava kao larva oko korenovog vrata na dubini od 10-15 centimetara. Manji deo prezimi u pukotinama ili ispod kore drveta jabuke. Prag tolerancije je 10 odsto naseljenih stabala jabuke. Kolonije se lako zapažaju u vidu bele vataste navlake u pukotinama kore, ranama od rezidbe, jednogodišnjim ranama i stablu. Ova štetočina sisanjem sokova izaziva ubrzano deljenje ćelija i na oštećenom mestu dolazi do zadebljanja tkiva koje odumire, kora puca suši se i stvara se rak rana na granama. Krvava vaš može da podnese temperature i do -27 stepeni.

Crveni voćni pauk prezimi u stadijumu jaja izrazito crvene boje. Za utvrđivanje njihovog broja uzimaju se dvogodišnje grančice sa po dva pupoljka. Kritičan broj u zimskom periodu je hiljadu jaja po uzorku odnosno 10 jaja po pupoljku. Ako ih ima više prouzrokuju veliku štetu. Da ne bi došlo do toga, potrebno je da se kontroliše piljenje larvi iz jaja i njihovo naseljavanje na listove. Miljac (miner) prizemljuje u stadijumu lutke u belom kokonu, koji je sa dva kraja vezan i nalazi se u pukotinama. Kritičan broj u toku zimskog pregleda je 10-20 lutki po stablu.

Jabučni cvetojed prezimljava na voćkama kao odrasla štetočina u voćnjaku. Smotavci prezimljavaju na voćkama kao gusenice na zaklonjenim mestima ili kao jajna legla. U zemlji prezimljavaju jabučne, kruškine i šljivine osice, trešnjina i kruškina stenica, voćne pipe i u opalom lišću mineru.

Silvija Hodžić, dipl. ing poljoprivrede