Pronađen Turski haman

Pre početka istraživanja, ostaci hamana jedva da su se nazirali ispod rastinja, a zatečeno loše stanje građevine objašnjava i podatak da su tokom druge polovine XX veka prostorije hamana služile kao skladište eksploziva preduzeća „Ivan Milutinović“ i da je zbog toga vršeno pregrađivanje i natkrivanje armiranim betonskim pločama.

Iako su ga vreme i ljudi sklonili od pogleda prolaznika, haman ispred Golubačke tvrđave nije potpuna nepoznanica. Prve pomene nalazimo kod turskog putopisca iz XVII veka, Evlije Čelebije,u njegovom delu ,,Sejahatname’’. Čelebija nas obaveštava da je Kodža Mahmut-paša, za vreme vlade sultana mehmeda i Osvajača (1451-1481), u avgustu mesecu 1458. godine, osvojio Golubačku tvrđavu i da je ubrzo nakon toga izgradio svoje zadužbine, haman i džaminu. Otkriveni golubački haman spada u red jednostrukih hamana, odnosno bio je namenjen pre svega muškarcima. Izgrađen je od pritesanig kamena i opeka. Prostorije hamana bile su natkrivena kalotama i polukalotama koje su imale otvore sa funkcijom svetlarnika. Voda u haman dopremana je keramičkim cevima sa obližnjeg izvora lociranog 200 metara južno od građevine. Ispod nivoa poda je hipokaust. Golubački haman ima devet prostorija, šadrvan ili čekaonicu, kapaluk-topliju prostoriju za odmor posle kupanja ili čekaonicu u zimskom periodu, mejdan-predvorje prostorija za kupanje, halvate-dve identične prostorije za toplo i hladno kupanje, haznu-cisternu za vodu i ćulhan, odnosno ložionicu.