Proslava bez srpskih vladika u Nikeji i Carigradu

Odluku je doneo Sveti arhijerejski sinod, koji održava službene kontakte i saradnju sa sestrinskim pomesnim Crkvama – izjavio je za Danas episkop bački Irinej (Bulović), član Sinoda i portparol SPC.

– Razloga su dva – praktične teškoće, tek je završena višednevna proslava u Žiči, Peći i Beogradu, pa carigradski poziv nije bilo moguće ni saopštiti arhijerejima pošto je stigao uoči naše proslave, kao i načelni razlozi.

Naša Crkva ne proslavlja, naime, 800. godišnjicu hirotonije Svetog Save u episkopski čin, a na tu proslavu nas poziva Carigradska patrijaršija, nego proslavlja 800. godišnjicu autokefalnosti naše Crkve. Hirotonija Svetog Save je, prema našem shvatanju, samo deo ukupnog događaja koji proslavljamo.

Ako neko od naših arhijereja otputuje, to će biti nezvanično, odnosno u svoje lično ime, na osnovu ličnog poziva i dogovora – kaže vladika Irinej.

Iz Carigradske patrijaršije najavljeno je da će, u skladu sa odlukom Svetog arhijerejskog sinoda njen poglavar patrijarh carigradski Vartolomej sa grupom arhijereja i predstavnicima grčke zajednice u Carigradu u subotu obići Nikeju, gde je 1219. Sveti Sava kod tadašnjeg vaseljenskog patrijarha Manojla Prvog Sarantina i cara Teodora Laskarisa izdejstvovao samostalnost Srpske crkve u rangu arhiepiskopije.

Povodom 800. godišnice njegovog rukopoloženja za prvog srpskog arhiepiskopa, u nedelju u Sabornoj crkvi svetog Đorđa na Fanaru u Carigradu, sabornu liturgiju trebalo bi da služi patrijarh Vartolomej, a potom i pomen patrijarhu Manojlu Prvom. U Carigradskoj patrijaršiji kažu da žele „valjano da obeleže godišnjicu koja je graničnik u njenim odnosima sa SPC“.

Prošlonedeljna centralna proslava osam vekova samostalnosti SPC u Žiči, na KiM i u Beogradu prošla je bez predstavnika sestrinskih pomesnih pravoslavnih crkava što je gotovo presedan u obeležavanju ovakvih jubileja. U vrhu SPC nezvanično se priča da je patrijarh srpski Irinej zapravo još 1. avgusta 2018. pozvao poglavare svih pravoslavnih crkava na 800. godišnjicu „rukopoloženja Svetog Save za prvog srpskog arhiepiskopa“, ali je taj poziv otkazao u martu ove godine zbog spora Carigrada i Moskve oko Ukrajine.

Posle toga sa Fanara je, kako se priča u crkvenim izvorima, stiglo pismo sa pozivom SPC na proslavu u Nikeji početkom oktobra, koje navodno do poglavara SPC nije ni stiglo. Crkveni izvori spekulišu da je patrijarh Vartolomej krajem septembra poslao novi poziv patrijarhu Irineju i svim srpskim vladikama da se okupe u Nikeji i Carigradu 12. i 13. oktobra.

Vest o planiranoj proslavi srpskog crkvenog jubileja u okvirima Carigradske patrijaršije pojavila se u javnosti na obeležavanju osam vekova samostalnosti SPC u Eparhiji zapadnoameričkoj, gde je odluku Carigrada početkom septembra saopštio arhiepiskop američki Carigradske patrijaršije Elpidofor (Lambriniadis).

Spor Moskve i Carigrada oko ukrajinskog crkvenog pitanja muči i Grčku pravoslavnu crkvu. Na vest da je grčki Sinod stavio na dnevni red pitanje priznavanja novostvorene Pravoslavne crkve Ukrajine, oglasio se mitropolit volokolamski Ilarion (Alfejev), šef ruske crkvene diplomatije, sa izjavom da će Ruska pravoslavna crkva „prekinuti evharistijsko opštenje sa Grčkom crkvom ukoliko prizna autokefalnost raskolničkoj organizaciji“. Pojedini grčki mitropoliti upozoravaju da „ukrajinsko pitanje preti da ozbiljno naruši jedinstvo Pravoslavne crkve“.

Vladika Irinej nije video zahtev za sazivanje Sabora

Na Danasovo pitanje da li može da potvrdi da li je Sinod primio zahtev više arhijereja za održavanje Svetog arhijerejskog sabora i kada će o tome odlučivati, vladika Irinej odgovara da „nije bio u prilici da vidi zahtev, tako da o njegovoj sadržini ne može ništa da kaže“. Grupa od 14 vladika na centralnoj proslavi jubileja u Žiči zatražila je da se sazove Sabor zbog situacije u SPC poslednjih meseci, koja je kulminirala sinodskom odlukom o dodeli najvišeg crkvenog odlikovanja predsedniku Srbije Aleksandru Vučiću. Oni su između ostalog, nezadovoljni i centralnom proslavom i zbog nepozivanja drugih pravoslavnih crkava.